Saturday, December 22, 2007
Present-day Turkish-Armenian border doesn’t have legal foundation
/PanARMENIAN.Net/ The Turkish-Armenian border should be reconsidered, ARF Bureau’s Hay Dat and Political Affairs Office Director Kiro Manoyan said. “The present-day border doesn’t have legal foundation. The Treaty of Kars, which determines the border, doesn’t have legal effect. Thus, Armenia and Turkey should adjust the issue,” he said. The Treaty of Sevres can serve as a legal basis, according to him. “The necessity to review the borders emerged when Armenia obtained independence. Soviet Armenia could not insist on revision while formation of independent Armenia, the assignee of the First Republic, put into force the Treaty of Sevres, the only document that can determine the border,” he said. “This territorial dispute is not the only one in the international practice. Turley itself has similar problems with other neighbors,” he said, Novosti Armenia reports
Friday, December 21, 2007
41 ՄԻԼԻԱՐԴ 514 ՄԻԼԻՈՆ 230 ՀԱԶԱՐ 940 ԴՈԼԱՐ
ԱԺ լսումներում երեկ հրապարակվեց, որ առնվազն այսքան է Թուրքիայի, որպես Օսմանյան կայսրության իրավահաջորդի, հատուցման պարտավորությունը ՀՀ նկատմամբ, որպես Հայաստանի առաջին հանրապետության իրավահաջորդի:
«Հայ-թուրքական հարաբերություններ. հիմնախնդիրներ եւ հեռանկարներ» թեմայով խորհրդարանական լսումների առաջին օր
վա ընթացքում իր ելույթում ՀՅԴ բյուրոյի անդամ, ԱԺ փոխնախագահ Վահան Հովհաննիսյանն առաջարկեց, թե այս քննարկումների ամբողջացման մեջ պետք է լինի մի շատ կարեւոր բաղկացուցիչ՝ ինչ է մեր պատկերացմամբ հատուցումը. «Մենք այն ակնկալում ենք, այո՛, բայց ի՞նչ ձեւով, ի՞նչ ժամկետներում: Պատրաստ են որոշ փաստաթղթեր, բայց հիմա դրա մասին, կարծում եմ, դեռ վաղ է խոսք բացել: Կարծում եմ, որ այսօր դեռ մեր այս քննարկումների մեջ չենք հասել այդ կետին, բայց շուտով կհասնե՛նք»: Երեկ էլ լսումների նախաձեռնողը՝ ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ, ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ ներկայացուցիչ Արմեն Ռուստամյանն իր ելույթում հայտարարեց. «Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացից հրաժարվելու նախապայմանը դնելով՝ Թուրքիան հետապնդում է ինչպես առավելագույն, այնպես էլ նվազագույն նպատակ: Առավելագույնը խուսափելն է որեւէ պատասխանատվությունից այս հարցում՝ թե՛ բարոյական, թե՛ նյութական: Նվազագույնն այն է, որ եթե ճանաչումն անխուսափելի է դառնում, ապա խոսք անգամ չպետք է լինի հատուցման մասին՝ լինի դա նյութական կամ մանավանդ՝ տարածքային: Սակայն ում-ում, բայց Թուրքիային քաջ ծանոթ են միջազգային իրավունքի նորմերը, որոնք կասկածի տակ չեն առնում, օրինակ, վնասների հատուցման անհրաժեշտությունը»:
Այս լսումներում իբրեւ անկախ փորձագետ հանդես եկող, Կանադայում ՀՀ նախկին դեսպան Արա Պապյանը հանդես եկավ «Հայ ժողովրդի նյութական կորուստները Հայոց ցեղասպանության ժամանակ» ելույթով, որտեղ անդրադարձավ որոշ պաշտոնական փաստաթղթերի, որոնցում ամրագրվել է հայ ժողովրդի փոխհատուցում ստանալու իրավունքը, եւ նշեց. «Հայության ամբողջական նյութական կորուստը 1914֊ 1919-ին 1919֊ի գներով կազմել է 19.130.982.000 ֆրանսիական ֆրանկ»: «Նվազագո՛ւյնը»,- բացականչեցին դահլիճից: Արա Պապյանն էլ նշեց, թե այդ թվի մեջ ներառված չեն հայերի 1920-1922 թթ. նյութական կորուստները. «Եթե հաշվառվեն նաեւ նշյալ ժամանակահատվածի կորուստները, ապա վերոնշյալ թիվն առնվազն պետք է 15-20%-ով մեծացվի»։ Նաեւ նշեց, թե Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակաշրջանի մեկ ֆրանսիական ֆրանկը ներկայումս հավասար է 2.17 դոլարի: Եվ այդ փոխարժեքով հաշվարկեց, որ հայության նյութական կորուստների չափը Ցեղասպանության հետեւանքով կազմում է առնվազն 41 միլիարդ 514 միլիոն 230 հազար 940 դոլար։ «Բռավո՛»,- գոչեցին դահլիճից:
Սակայն հավաքվածները շատ ավելի բուռն ոգեւորությամբ էին լսել այս ելույթին նախորդող՝ «Արարատ» ռազմավարագիտական կենտրոնի տնօրեն Արմեն Այվազյանի ծավալուն զեկույցը: «Ամենեւին չի բացառվում, որ Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի անհաշտ քաղաքականությունը եւ վերջինիս կողմից պատերազմի հավանական սանձազերծումը Հայաստանին այլ ելք չթողնեն, քան է՛լ ավելի ընդլայնելու հայոց ռազմաքաղաքական իշխանությունը հայրենիքի բռնազավթված տարածքների վրա»,- մասնավորապես հայտարարեց նա: Առանց անունը տալու՝ պատասխանեց Վահան Հովհաննիսյանին, որը նախօրեին խորհուրդ էր տվել, որ այս լսումների արդյունքներն ուղարկվեն ամբողջ թուրքական պառլամենտին՝ ասելով. «Մենք պետք է աշխատենք թուրք հասարակության հետ»: Արմեն Այվազյանի կարծիքով՝ սա «գիտական ֆանտաստիկայի ոլորտից է։ Նախքան այդ, պարոնայք, բարի եղեք եւ կարողացեք աշխատել հայ հասարակության հետ, այլ ոչ թե թույլ տվեք, որ հայ երեխաների ուղեղները լվան Ադրբեջանից ժամանած նախկին բանակայինները եւ տնաբույս թուրքասերները»։
Նա նաեւ կշտամբեց Արմեն Ռուստամյանին, որ ափսոսանքով է խոսել «թուրք գործընկերների» Հայաստան չժամանելու մասին։ «Այդ երբվանի՞ց Թալեաթին ու Էնվերին պաշտող, երկրպագող թուրք պատգամավորները դարձան գործընկեր,- հարցրեց Արմեն Այվազյանը:- Ոչ արժանապատիվ կեցվածքի փայլուն մի օրինակ է այս քննարկումներին թուրք պատգամավորներ հրավիրելը»: Ըստ նրա, առհասարակ իմաստ չունի հրավիրել «թշնամի պետության պատգամավորներին Հայաստանի ազգային անվտանգության հետ կապված հարցերի քննարկումներին։ Խորաթափանց դիվանագիտության անվան տակ անցկացվող նմանատիպ սիրախաղերը Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ լոկ գրգռում են նրանց ախորժակը, առաջացնում արհամարհանք եւ, ի վերջո, վատ ավարտվում հայերի համար (հիշենք թեկուզ ՀՅԴ համագործակցությունը երիտթուրքերի հետ)։ Ձեր հրավերն ընդունելու մերժումը ընդամենը ցույց է տալիս այդ արհամարհանքի աստիճանը»: Այս ելույթը կարծես միակն էր, որին հետեւեցին բուռն ծափահարություններ:
Հ. Գ. Ամփոփելով լսումները՝ Արմեն Ռուստամյանը նշեց, որ դրանք արդարացրին կազմակերպիչների սպասումները, եւ համապատասխան հայեցակարգ մշակելու համար առկա է հարուստ նյութ. «Դա կլինի մի մեկնարկային փաստաթուղթ, որն ուղղություն կտա մեր քայլերին թե՛ օրենսդիր, թե՛ գործադիր մակարդակով»:
ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆ
ՀԱՆՈՒՆ ՆՈՐԱԿԱՌՈՒՅՑՆԵՐԻ ԱՎԵՐՈՒՄ ԵՆ ՈՉ ՄԻԱՅՆ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՇԵՆՔԵՐԸ, ԱՅԼԵՎ ՄԵՐ ԹՈՔԵՐԸ
Պետական թողտվությունը թափահարելով
Երեւանի Փ. Թերլեմեզյանի անվան կերպարվեստի ուսումնարանի պատմական շենքը, որը գտնվում է Լեո եւ Սարյան փողոցների խաչմերուկում, եւս անցավ պատմության գիրկը: Անշուշտ համեղ պատառ էր, կուլումուլ անելու գայթակղությանը չէր դիմանա ոչ մի, թեկուզ ուսումնատենչ պաշտոնյա: Թե ո՞ր քաղաքապետի օրոք ծախվեց Թերլեմեզյանի անվան ուսումնարանի տարածքը, հավանաբար հույժ անհասկանալի «պետական հերթական կարիքի» համար, այս պահին դժվարանում ենք ասել, սակայն որ դրա փոխարեն բնակելի շենք է կառուցում «Անուր» նախագծային շինարարական ընկերությունը, փաստ է: Կառուցվում է հանգամանալից եւ մեզ համար արդեն սովորական դարձող սցենարով: Սկսում են ապամոնտաժել շենքն ու մի քանի ժամում (որ բնապահպաններն ու հարեւան բնակիչներն ուշքի չգան) հատում արդեն սեփականաշնորհած բակի ծառերը: Ի դեպ, «Անուրի» տնօրենի տեղակալ տիկին Սուսաննան հեռախոսային մեր խոսակցության ընթացքում շատ անկեղծ արտահայտվեց. «Մասնավոր բակ է, շինարարություն ենք անում, կարող ենք եւ հատել: Թույլտվություն ունենք քաղաքապետարանից»: Նա, իհարկե, խոսակցության վերջում փորձում էր համոզել, որ ես ու ինքը հեռախոսով չենք խոսել, բայց դա դեռ չի ապացուցում, որ շինարարական աշխատանքներ ծավալող կազմակերպություններում արդեն սովորել են սեփական ձեռքերով մեծացող էկոլոգիական աղետի հետեւանքները հասկանալ եւ գոնե լրագրողի հետ խոսելիս ընդունել Երեւանի էկոլոգիան փչացնողի իրենց ակնհայտ մեղավորությունը: Դրա փոխարեն մեր արտահայտած «դուք մեր թթվածինն եք խլում» մտքին ի պատասխան, տիկին Սուսաննան խորհուրդ տրվեց դիմել «չգիտեմ ում»:
«Ողջ կայնքումս պատուհանից տեսնում էի այդ 6 ծառերը, որոնց շուքի տակ ուսանողները բացօթյա ցուցահանդեսներ էին կազմակերպում: Շատ գեղեցիկ էր: Իսկ հիմա սիրտս մղկտում է, կարծես հարեւանիս կացնահարեցին աչքիս առաջ», հուզված պատմում է ուսումնարանին հարակից շենքերից մեկում ապրող բնակչուհին, որ ահազանգել էր խմբագրություն: Նա ցավով էր համաձայնում, որ մենք, բացի այս ոճրագործության մասին տպագրելուց, չենք կարող վերականգնել մեծ ու փարթամ, առողջ կաղնիներն ու հացենիները, որոնք արդեն փայտի են վերածվել ու Աստված գիտե, թե ո՞ր մեծահարուստի բուխարիում են ճրթճրթալով պատմելու իրենց մոտ 100-ամյա փառավոր կյանքի կանաչ պատմությունը` համեմված Մինասի եւ հայ գեղանկարչության մյուս երեւելիների շնչով, ու սովորական մահկանացուների համար ամոթաբեր ու տխուր այս վերջաբանը:
...Երանի ծառերն անիծել կարողանային ...
ՍՈՒՍԱՆՆԱ ՄԱՐԳԱՐՅԱՆ
Երեւանի Փ. Թերլեմեզյանի անվան կերպարվեստի ուսումնարանի պատմական շենքը, որը գտնվում է Լեո եւ Սարյան փողոցների խաչմերուկում, եւս անցավ պատմության գիրկը: Անշուշտ համեղ պատառ էր, կուլումուլ անելու գայթակղությանը չէր դիմանա ոչ մի, թեկուզ ուսումնատենչ պաշտոնյա: Թե ո՞ր քաղաքապետի օրոք ծախվեց Թերլեմեզյանի անվան ուսումնարանի տարածքը, հավանաբար հույժ անհասկանալի «պետական հերթական կարիքի» համար, այս պահին դժվարանում ենք ասել, սակայն որ դրա փոխարեն բնակելի շենք է կառուցում «Անուր» նախագծային շինարարական ընկերությունը, փաստ է: Կառուցվում է հանգամանալից եւ մեզ համար արդեն սովորական դարձող սցենարով: Սկսում են ապամոնտաժել շենքն ու մի քանի ժամում (որ բնապահպաններն ու հարեւան բնակիչներն ուշքի չգան) հատում արդեն սեփականաշնորհած բակի ծառերը: Ի դեպ, «Անուրի» տնօրենի տեղակալ տիկին Սուսաննան հեռախոսային մեր խոսակցության ընթացքում շատ անկեղծ արտահայտվեց. «Մասնավոր բակ է, շինարարություն ենք անում, կարող ենք եւ հատել: Թույլտվություն ունենք քաղաքապետարանից»: Նա, իհարկե, խոսակցության վերջում փորձում էր համոզել, որ ես ու ինքը հեռախոսով չենք խոսել, բայց դա դեռ չի ապացուցում, որ շինարարական աշխատանքներ ծավալող կազմակերպություններում արդեն սովորել են սեփական ձեռքերով մեծացող էկոլոգիական աղետի հետեւանքները հասկանալ եւ գոնե լրագրողի հետ խոսելիս ընդունել Երեւանի էկոլոգիան փչացնողի իրենց ակնհայտ մեղավորությունը: Դրա փոխարեն մեր արտահայտած «դուք մեր թթվածինն եք խլում» մտքին ի պատասխան, տիկին Սուսաննան խորհուրդ տրվեց դիմել «չգիտեմ ում»:
«Ողջ կայնքումս պատուհանից տեսնում էի այդ 6 ծառերը, որոնց շուքի տակ ուսանողները բացօթյա ցուցահանդեսներ էին կազմակերպում: Շատ գեղեցիկ էր: Իսկ հիմա սիրտս մղկտում է, կարծես հարեւանիս կացնահարեցին աչքիս առաջ», հուզված պատմում է ուսումնարանին հարակից շենքերից մեկում ապրող բնակչուհին, որ ահազանգել էր խմբագրություն: Նա ցավով էր համաձայնում, որ մենք, բացի այս ոճրագործության մասին տպագրելուց, չենք կարող վերականգնել մեծ ու փարթամ, առողջ կաղնիներն ու հացենիները, որոնք արդեն փայտի են վերածվել ու Աստված գիտե, թե ո՞ր մեծահարուստի բուխարիում են ճրթճրթալով պատմելու իրենց մոտ 100-ամյա փառավոր կյանքի կանաչ պատմությունը` համեմված Մինասի եւ հայ գեղանկարչության մյուս երեւելիների շնչով, ու սովորական մահկանացուների համար ամոթաբեր ու տխուր այս վերջաբանը:
...Երանի ծառերն անիծել կարողանային ...
ՍՈՒՍԱՆՆԱ ՄԱՐԳԱՐՅԱՆ
Schiff Blasts Mischaracterization of Meeting with Turkish Delegation
Washington--Representative Adam Schiff (D-CA) strongly condemned Thursday an article in the Turkish newspaper Today's Zaman that mischaracterized a meeting that he had in early December with a group of young Turkish political leaders. The article, entitled "US Democrat Schiff 'Surprised' by Turkish Side of Armenian Story," included a manufactured quote from Congressman Schiff that implied that Schiff was rethinking his position on the Armenian Genocide. In a letter to the editor of Today's Zaman, Schiff reiterated his unwavering support for genocide recognition, saying that: "I told the delegation that the historical record was unequivocal--that 1.5 million Armenians perished at the hands of the Ottoman Empire between 1915-1923 and that this tragedy constituted the first genocide of the Twentieth Century. I said that I believed that the decades of denial of the genocide was, in the words of Nobel laureate Elie Wiesel, a "double killing" and that millions of Armenians worldwide were still suffering, even after more than 90 years had passed." He also criticized the Turkish daily for its poor journalism and noted that the episode is emblematic of Ankara's campaign of denial: "While I certainly did not expect the Turkish delegates to accept my views, I did not expect them to completely mischaracterize mine and for your paper to misquote me--never bothering to contact my office to find out what in fact I said. While I am troubled by the misquote and deliberate nature of the misrepresentation, I realize that this is another small episode in a decades-long campaign of denial and self-delusion that has poisoned generations of your countrymen and has been a persistent irritant in relations between our two countries," read Schiff's letter.The full text of the letter is below:To the Editor:The article in today's edition of your newspaper, "US Democrat Schiff 'Surprised' by Turkish Side of Armenian Story," grossly mischaracterizes the meeting that I had earlier this month with a Turkish delegation. The meeting, which was arranged by the American Council of Young Political Leaders (ACYPL), was intended to promote a frank and open dialogue between a younger generation of Turkish politicians and opinion-makers and the Congress. In setting up the meeting, the ACYPL wanted to afford the Turkish members of the delegation the chance to discuss my position on the importance of American recognition of the Armenian Genocide that would afford both sides the opportunity better understand why so many Members of Congress believe that this is the right thing to do for America and for Turkey. Having followed Turkish press coverage of this issue for several years, I looked forward to the opportunity to have a dialogue that was candid and unfiltered with a group of new leaders, perhaps less wedded to the dogmas of their party elders. This is consistent with my open-door policy of meeting with those who share as well as those who disagree with my views. I told the delegation that the historical record was unequivocal--that 1.5 million Armenians perished at the hands of the Ottoman Empire between 1915-1923 and that this tragedy constituted the first genocide of the Twentieth Century. I said that I believed that the decades of denial of the genocide was, in the words of Nobel laureate Elie Wiesel, a "double killing" and that millions of Armenians worldwide were still suffering, even after more than 90 years had passed. I also emphasized that modern Turkey's denial of the genocide was hurting Turkey and jeopardizing the country's accession to the European Union. I was especially emphatic in raising the issue of Article 301 of the Turkish penal code, which makes it a crime to insult "Turkishness," a thinly-veiled reference to the genocide. Having met the courageous journalist Hrant Dink, I told them I thought it was a travesty to prosecute his son for publishing his murdered father's words. Why would a modern nation go to such lengths to criminalize the discussion of an historical event if it was not the truth? I also listened to the delegation members, who were eager to share their views with me and had told me that they considered obtaining this meeting the highlight of their time in Washington, D.C. and our meeting, which lasted the better part of an hour, was lively and interesting. While I certainly did not expect the Turkish delegates to accept my views, I did not expect them to completely mischaracterize mine and for your paper to misquote me--never bothering to contact my office to find out what in fact I said. While I am troubled by the misquote and deliberate nature of the misrepresentation, I realize that this is another small episode in a decades-long campaign of denial and self-delusion that has poisoned generations of your countrymen and has been a persistent irritant in relations between our two countries. In 2003, I had the pleasure of a brief stop in Turkey on my way back from a visit to our troops in Iraq. The Turkish people, well aware of my views, were nonetheless warm and hospitable, and keenly aware of the importance of their alliance with the United States. That alliance can and must survive the truth. Our relationship will be better for it and, more importantly, Turkey will be as well.Sincerely, ADAM B. SCHIFFMember of Congress
Thursday, December 20, 2007
Rustamian says Crisis in Relations Stem from Turkey's Preconditions
YEREVAN (Yerkir)-"The real reason of the current crisis in Armenian-Turkish relations is hidden in the preconditions Turkey sets for establishing relations with Armenia," said Chairman of the National Assembly's Standing Committee on Foreign Relations and ARF Supreme Body Representative Armen Rustamian during Wednesday's parliamentary hearings on Armenian-Turkish relations. Those preconditions, he said, include the recognition of Turkey's territorial integrity with a unilateral, double ratification of the Kars Treaty, assurance of the territorial integrity of Nakhijevan within Azerbaijan, an end to the pursuit of Armenian Genocide recognition, and the settle of the Karabakh conflict with a withdrawal of Armenian troops from Karabakh and adjacent territories. Rustamian said that Turkey is calling into question the only Armenian-Turkish treaty ratified, by demanding a double ratification of the Kars Treaty. Nakhichevan is mentioned because it was given to Azerbaijan as a territory under its protection, not as a part of the country, said Rustamian. By demanding that the Armenian Genocide issue not be raised, Turkey aims to avoid any responsibility--territorial or material. By putting forward the Karabakh settlement issue, Turkey is becoming an unofficial party to the conflict, he added.Rustamian considered the precondition connected with the Nagorno-Karabakh conflict as the most illogical one. In the contemporary world, he said, it is not common to associate the relations of two states with a third one. "With this position Turkey is an unofficial party to the conflict rather than a neighboring country that refuses to establish diplomatic relations with Armenia. And this goes fully in line with the logic, according to which Turkey and Azerbaijan are two states of the same people, therefore, the conflict of the one is the conflict of the other," he noted. The need to establish relations with Turkey stems from the existence of a traditional pan-Turkic vision shared by Turkey and Azerbaijan, Rustamian said. Pan-Turkism poises a threat not only to Armenia but also to the security of the entire region. He said that Turkey's admission into the European Union could be favorable for Armenia if becoming a European country is a sincere goal and not a means to give new force to its Pan-Turkic claims. Arthur Aghabekian, an ARF parliamentary faction member and the chairman of the National Assembly's Standing Committee on Defense, National Security and Interior Affairs also commented on the establishment of relations between the neighboring countries. Armenia stands for the establishment of diplomatic relations with Turkey without preconditions, he said. A positive involvement in the South Caucasus on the part of Turkey will continue bring Armenia closer to normalizing its relations with Turkey, Aghabekian stressed. The current level of cooperation that exists between the two countries is "imposed," Aghabekian added. "It is imposed, because the elements of cooperation have do not stem from a social demand, but rather, from commitments both countries have made to other institutions or nations," he said. The closed border between Armenia and Turkey represents more than just a blocked border between the two countries, Aghabekian noted. The Armenian-Turkish border is also a border between Armenia and a NATO member state. According to Aghabekian, Armenia and NATO would become closer if it weren't for the blockade. The opening of the border would provide a greater opportunity for Armenia to deepen its cooperation with the NATO alliance, he said. The normalization of relations between the two countries will also help promote the settlement of the Nagorno-Karabakh conflict, according to Aghabekian.
Thursday, December 20, 2007
Thursday, December 20, 2007
Armenia, Turkey Border was Determined by 1920 Sevres Treaty, Says Manoyan
YEREVAN (Combined Sources)--The Armenian National Assembly Thursday began two days of hearings on Turkey-Armenia relations, during which Armenian Revolutionary Federation Political Director said the border between Turkey and Armenia was drawn by the 1920 Sevres Treaty, to which the Ottoman Empire was a signatory. In testimony presented to the hearing, Giro Manoyan said that Armenia, as a member of several international organizations, has recognized the borders inherited from the Soviet Union, whereas the legal border is the one outlined by the internationally adopted 1920 Sevres Treaty. He suggested that the National Assembly adopt legislation that prohibits the Armenian government from signing any treaty or document that does not recognize the boundaries set by the Sevres Treaty. Manoyan also recommended that preliminary programs be implemented to engage the executive and legislative branches in the discussion of the aforementioned argument within the international community. Manoyan also said the closure of the border by Turkey was key factor in addressing Turkey-Armenia relations, adding that Turkey's failure to recognize the Armenian Genocide and adopt measures for proper reparations and restitutions also impeded the process of normalizing relations. He also emphasized that the 16-year history of the Republic of Armenia has demonstrated that threats and short-term or temporary steps do not yield tangible results in this process. The Parliamentary hearings were initiated by the National Assembly's Standing Committee on Foreign Relations and are scheduled to last for two days. Participating in the hearings were the Foreign Relations Committee Chairman and ARF Supreme Body Representative Armen Rustamian, the Speaker of the National Assembly Tigran Torosyan, Vice Speaker and Presidential Candidate Vahan Hovannesian, the Director of Turkish Studies at the Armenian Oriental Institute Ruben Safrastian, Armenian Foreign Minister Vartan Oskanian, EU Special Representative Peter Semneby, Director of the Armenian Genocide Museum-Institute Hayk Demoyan, and a number of other politicians, foreign diplomats, and representatives from Armenia's intelligentsia. A journalist from the Turkish Armenian Weekly Agos was also present. Also invited to the two-day hearings were two dozen prominent Turks, including Foreign Minister Ali Babacan and Nobel Prize-winning novelist Orhan Pamuk. But none of have accepted the invitation. Committee Chairman Rustamian outlined that the purpose of the hearings is to clarify the reasons of the current crisis in the Armenian-Turkish relations, to assess the nature of the existing problems and to make clear the opportunities and mechanisms of parliamentary diplomacy in the normalization of relations. "This hearing is long over due," he said. "There has been no issue that has had such significance in the history of our nation--for its past, present and future. It was clear that our parliament had to engage in such process to clarify its goals. I am expecting comprehensive, deep and interested discussions." Rustamian added that the lack of relations between the two countries exceeds the boundaries of the two states and have a great impact on contemporary geopolitical developments. The Parliament had to get involved in the process, he said. During his speech at the hearing, Vice Speaker Hovannesian, a member of the ARF Bureau, stated that Armenian-Turkish relations have entered a dead-end. "As long as Talaat Pasha, Enver and Jamal are seen as national heroes in Turkey, "nothing will change," he added. "There has never been cooperation between a dictatorship and a democracy," he said during his speech at the hearing. "We are not saying Armenia is a classic democracy but Turkey is a classical example of a totalitarian regime." "Like a dictatorship, Turkey tries to control not just the present, but also the past, he said. "This is the reason why any serious investigations into the Armenian Genocide and its reasons are barred, while any information about these events is forcefully denied to Turkish society." Turkish society needs the truth, he added. The parliamentary hearings must lead to a consensus on what Armenia expects from Turkey, Hovannesian stated. The hearings must lay out what Armenia considers to be proper reparations and retributions and the Turkish Parliament should be informed about it, he added. Hovannesian added that reforms in Turkey are being made in a distorted fashion. Turkey's admission in the EU will be a defeat, he added. Turkey will not adopt European values. Instead, Europe will end up adopting Turkish values, which are completely alien to the EU. Turkey cannot hope to achieve European values and become a member of the EU unless it establishes an Armenian Genocide Museum in Ankara. The Turkish youth need to be given a possibility to get acquainted with one of the darkest chapters of their history, added Demoyan. According to the Armenian Genocide Museum Director, today's Turkey is not able to recognize the Armenian Genocide, as history because an artificial reality was created for Turkey and it serves as the backbone of Turkish nationalism. Foreign Minister Oskanian said Turkey's precondition that Armenia must abandon genocide recognition is inadmissible for Armenia. "Turkey wants fulfillment of its preconditions first and only then establishment of diplomatic relations and opening of the border." he said during his address to the committee. "Show me a European state which kept borders closed because of problems with neighbors." Oskanian said, Turkey's entry to the EU "would be good for us in the political, economic and moral senses." But he made it clear that Armenia believes it should happen only after Ankara drops its preconditions for establishing diplomatic relations with Yerevan and opening the Turkish-Armenian border. He said his government is worried that the EU will be more lenient towards the Turks than it was towards the former Communist states of Eastern Europe. "Our concern is whether the EU will be as fair and demanding as it was towards other [nations seeking EU membership] or will take a political decision on Turkey's membership for other considerations," he said. "The international community rates opening of the border as the primary condition. Show me a European state which kept borders closed because of problems with neighbors," the Minister said. "Any country would want its neighbor to be predictable and act within the framework of a clear value system," said Parliament Speaker Torosian, who is also a leading member of Sarkisian's Republican Party. But he rejected Turkish demands that the Armenian Diaspora stop campaigning for international recognition of the Armenian genocide and Turkey's compliance with EU standards. While the EU stands for an unconditional normalization of Turkish-Armenian relations, it has not included the issue on the agenda of its accession talks with Ankara. Peter Semneby, the EU's special representative to the South Caucasus, avoided any criticism of the Turkish policy on Armenia as he spoke during the hearings. He said instead that Yerevan should not be worried about a growing Turkish presence in the region. "It's in Armenia's interests that Turkey plays a larger role in the South Caucasus and that it gets a stake in the well being of the whole region," Semneby said. Torosian, however voiced his concern that Turkey's decision to not participate in the discussions would not contribute to dialogue
Wednesday, December 19, 2007
The Swiss Federal Court condemns a denier of the Armenian Genocide
PanARMENIAN.Net/ The Swiss Federal Court upheld the verdict to chairman of the Turkish Workers’ Party Dogu Perincek, accused of racial discrimination (article 261 of the Penal code), independent French journalist Jean Eckian told PanARMENIAN.Net.Dogu Perincek had repeatedly asserted in 2005 that the Armenian Genocide is an "international lie". The decision of the Federal Court says that “there is a historical consensus on the fact of the Armenian Genocide. The accused did not furnish any facts to disprove it.”On March 7, 2007, a Swiss district court has found a Turkish politician, Dogu Perincek, guilty of racial discrimination for denying the 1915 Armenian massacre was genocide. The court handed Perincek a 90-day suspended sentence or a corresponding penalty as well as a fine of SFr 3,000 ($2,5 thousand).
Sargsyan: we should establish relations with Turkey without preconditions
/PanARMENIAN.Net/ The Armenian parliamentary hearings on the Armenian-Turkish relations are extremely important, EU Special Representative for the South Caucasus Peter Semneby said at a meeting with RA Prime Minister Serzh Sargsyan.“The European Union, as Armenia and Turkey’s partner organization, is ready to countenance such discussions and serve as a bridge,” he said. “We should encourage those people who work for improvement of the Armenian-Turkish relations.”For his part, PM Sargsyan noted that it would be advisable to engage Turks in these discussions. “We hope the EU will encourage Turkey’s participation in the process which provides a possibility to express opinions. I am confident that we should establish relations without preconditions. Both countries will benefit,” he said.The Prime Minister noted the importance of Turkey’s membership in the EU and said it would help to improve the Armenian-Turkish relations
Ankara barred Turkish historians from visiting Armenia
PanARMENIAN.Net/ The Armenian parliament has sent a special invitation to Turkish scholars and journalists to participate in hearings on the Turkish-Armenian relations, chairman of the permanent committee on external relations Armen Rustamian told a PanARMENIAN.Net reporter. “The Turkish government spoke out against the arrival of Turkish scholars. We provided a firm guarantee of security but Ankara decided that their presence would be inexpedient. For our part, we expressed readiness to travel to Turkey for similar hearings dedicated to cancellation of article 301,” Rustamian said. 2-day hearings on the Turkish-Armenian relations opened in the RA National Assembly December 19
Damage to Armenians during Genocide years totals over $41 billion
/PanARMENIAN.Net/ According to formal archives, the damage Turkey caused to Armenians during the years of Genocide (1914-1919) makes $41.5 billion, former Armenian Ambassador to Canada Ara Papian said during parliamentary hearings today.He reminded that the Paris peaceful conference, which pursued the purpose to negotiate the peace treaties between the Allied and Associated Powers and the defeated Central Powers and define the damage caused by the war, concluded its work in January 1919.A working group, which was formed to calculate the damage caused to the nations not immediately involved in the World War I, reported that the damage to the Armenian people 1914-1919 made over 19.130 billion franks (over $41 billion).“At that the damage done during 1920-1923 is not counted, thus the figure should increase with at least 20%,” Ara Papian said, IA Regnum reports.
Wednesday, December 19, 2007
Turkey classic example of dictatorship at state level
/PanARMENIAN.Net/ Turkey is a classic example of dictatorship at state level, Armenian National Assembly Vice Speaker Vahan Hovhannisian said during The Armenian-Turkish Relations: Problems and Prospects extended parliamentary hearings.“It’s impossible to hold dialogue with a country, whose leaders keep on distorting the history. As long as Talaat pasha, Enver pasha and Jemal pasha are Turkey’s national heroes, the Turkish-Armenian relations will not be normalized. It such a Turkey joints the EU, it will be defeat for Armenia and collapse for Europe,” he said. “The main purpose of the hearings is to ‘break’ the wall between the two nations erected by the Turkish government. We should publish the minutes of the hearings and send them to the Turkish parliament. This move can give start to a public dialogue,” Mr Hovhannisian said.
ԸՆՏՐԵՆՔ ՄԵՐ ԱԶԳԻՆ ԱՐԺԱՆԻ ՆԱԽԱԳԱՀ
Կարեւորագույն ժամանակներ են: Պատասխանատու՝ ողջ ազգի համար: Առհասարակ ցանկացած ընտրություն մեծ պատասխանատվություն է: Հատկապես՝ հանրապետության նախագահի ընտրությունները: Եվ երանի, որ ամեն մի ընտրությունից հետո կարողանանք ասել. «Փառք Աստծո՝ ճիշտ ենք վարվել»: Սակայն նախագահական ընտրություններում մեր ճիշտն ու սխալը ցույց կտա ժամանակը, երկրի զարգացումն ու ժողովրդի բարեկեցությունը: Ո՞ւմ կվստահենք մեր վաղվա օրը, երեխաների ապագան, տարեցների վաստակած հանգիստը, երիտասարդների իղձերը, երկրի սահմանները, այդ սահմանները պաշտպանող զինվորի ապահովությունը, զինվորին սպասող մոր հույզերը: Ո՞ւմ կվստահենք մեր երկրի ճակատագիրը: Այսօր, ավելի քան երբեւէ, լուրջ եւ սթափ մտածելու ժամանակն է: Ժամանակն է գործով ապացուցելու, որ ժողովուրդ ենք, ազգ ենք, իրավունք ունենք մեր տեղը գտնելու 21-րդ դարում, քաղաքակիրթ աշխարհում:
Արդեն տասը տարի է, ինչ ապրում եւ աշխատում եմ Եվրոպայում: Սեփական փորձից գիտեմ, թե ինչ է նշանակում բարեկեցիկ երկիր, եւ ինչ կարող է այն տալ ազնիվ աշխատող մարդուն: Երբ լսեցի, որ մեր հանրապետության նախագահի թեկնածուներից մեկը Վահան Հովհաննիսյանն է, ուրախության հետ մեկտեղ հոգիս լցվեց հպարտությամբ, քանզի Վահան Հովհաննիսյան՝ նշանակում է Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն: Իսկ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն՝ նշանակում է «Ամեն ինչ ազգի, ժողովրդի համար, պատասխանատվություն նրա անցյալի, ներկայի եւ ապագայի հանդեպ»: ՀՅԴ՝ նշանակում է 117 տարիների անձնվեր աշխատանք, պայքար, հաղթանակներ հանուն ազգի: Ես երջանիկ եմ, որ նաեւ անձամբ եմ ճանաչում Վահան Հովհաննիսյանին: Երեւանյան մեր մանկության ու պատանեկության տարիներին նա մեզ համար օրինակ էր բարձր ինտելեկտի, ընկերության նվիրյալի, վեհ գաղափարներ կրողի: Այն ժամանակների հերոսները այլ մարդիկ էին: Վահանը այն եզակիներից էր, ում ձգտում էինք նմանվել՝ հակադրվելով գործող համակարգին, գնահատելով նրա ազգանվեր գաղափարները, մտքի թռիչքը, անսահման ձգտումը դեպի բարին, արդարությունը:
Կյանքը ցույց տվեց, որ Վահան Հովհաննիսյանը անդավաճան մնաց իր հայացքներին, եւ եկան այն ժամանակները, որտեղ նա կարող է հերոս համարվել: Սակայն նա պարզապես աշխատում է, պայքարում հանուն երկրի զարգացման, իրավական հասարակության ձեւավորման, հանուն խաղաղության եւ կայունության:
Այսօր Վահան Հովհաննիսյանը խոշոր քաղաքական գործիչ է, հայտնի՝ նաեւ արտերկրում: Մեծ հպարտություն եմ ապրում ամեն անգամ, երբ եվրոպական տարբեր ատյաններում բարձր գնահատականներ եմ լսում Վ. Հովհաննիսյանի քաղաքական գործունեության վերաբերյալ: Հայտնի է, որ մտավորականը նա է, ով հասարակությանը տալիս է ավելին, քան կարող է եւ ստանում է շատ ավելի պակաս, քան իրեն պետք է: Ինձ համար իսկական մտավորական է Վահան Հովհաննիսյանը, եւ ես համոզված եմ, որ մեր ժողովրդին այսօր պետք է մտավորական նախագահ, որը մեծ դեր է ունեցել Արցախյան պատերազմում մեր հաղթանակի մեջ եւ, առհասարակ, Հայաստանի նորագույն պատմության բոլոր էջերում:
Հաջողություն եմ մաղթում մեզ բոլորիս՝ մեր ազգի համար այս ճակատագրական պահին: Ուզում եմ մեր երկրի ապագան տեսնել հզոր, կայուն, բարեկեցիկ: Սակայն, ինչպես ասում են՝ «ապագան գուշակելու լավագույն միջոցը այն կառուցելն է»: Եկեք կառուցենք այն այսօր միասին, ընտրենք մեր ազգին արժանի նախագահ:
Լավագույն մաղթանքներով եւ ապագայի հանդեպ մեծ ակնկալիքներով՝
ԳԱՐԻԿ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆ Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Հ. Գ. Դոկտ. Գարիկ Իսրայելյանը ծնվել է 1963 թ. Երեւանում։ 1987 թ. առաջին կարգի դիպլոմով ավարտել է համալսարանը, 1992 թ. պաշտպանել է դոկտորական թեզ։ Այնուհետեւ որպես դասախոս-հետազոտող աշխատել է Ուտրեխտում (Նիդեռլանդներ), Բրյուսելում (Բելգիա) եւ Սիդնեյում (Ավստրալիա)։ 1992-ից հաստիքային հետազոտող եւ նախագծի ղեկավար է Իսպանիայում՝ Կանարյան կղզիների «Աստղաֆիզիկայի եվրոպական հաստատության» մեջ (European Institute of Astrophysics in Canary Islands, IAC)։ Սույն հաստատությունը (IAC) աստղաֆիզիկայի բնագավառի երրորդ կարեւոր կենտրոնն է աշխարհում։ Իսրայելյանը զեկույցներ է կարդացել 30 միջազգային կոնֆերանսներում եւ հեղինակ է ավելի քան 150 տարաբնույթ գիտական հոդվածների՝ արեգակնային համակարգից դուրս մոլորակների հայտնագործությունից մինչեւ սեւ անցքերի հատկությունների մասին հետազոտություններ։ Դասախոսություններ է կարդացել Ժնեւի եւ Տոկիոյի համալսարանների ասպիրանտուրաներում։ Նրա ջանքերով կազմակերպված միջազգային կոնֆերանսների, հանդիպումների եւ դասախոսությունների շնորհիվ մեծ ճանաչում են ձեռք բերել Կանարյան կղզիները։ Այս փաստը հաշվի առնելով՝ Կանարյան կղզիների իշխանությունները 2002 թ. դոկտ. Իսրայելյանին պարգեւատրել են պատվո շքանշանով։ Երկրին ցուցաբերած գիտական ծառայության համար Իսպանիայի թագավոր Խուան Կարլոս Առաջինը նրան պատվավոր քաղաքացու կոչում է շնորհել։ Գարիկ Իսրայելյանը Nature, Science, Astrophysical Journal եւ այլ հանդեսների գիտական քարտուղարն է։ Նա, ի թիվս այլոց, համահեղինակն է պրոֆ. Հանս Բեթհեի (ֆիզիկոս, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր), պրոֆ. Մայքլ Մայորի (Ժնեւի համալսարանից, 1995թ. արեգակնային համակարգից դուրս առաջին մոլորակի հայտնագործման հեղինակ), պրոֆ. Կորնելիս դը Ջագերի (Նիդեռլանդներից, «Աստղագիտական միջազգային միության» (International Astronomical Union) նախկին գլխավոր քարտուղար, «Տիեզերական հետազոտության կոմիտեի» (Committee on Space Research) նախագահ եւ «Գիտական միությունների միջազգային խորհրդի» (International Council of Scientific Unions) նախագահ) մի շարք գիտական հոդվածների։
Դոկտ. Իսրայելյանի ամենանշանակալի աշխատությունը լույս է տեսել հանրահայտ Nature գիտական հանդեսում 1999 թ.։ Տիեզերքում «սեւ անցքերի» գոյացման մասին Ջոն Մայքլի նախնական գաղափարի հայտարարումից երկու հարյուր տարի անց Գ. Իսրայելյանը ղեկավարեց միջազգային մի աշխատախումբ, որն ապացուցեց սեւ անցքերի ձեւավորման հարցում սուպերնովա պայթյունների հիմնարար դերը։ Սա, պրոֆ. Հանս Բեթհեի գնահատմամբ, «վերջին տասնամյակի ամենակարեւոր հայտնագործությունն է աստղաֆիզիկայում»։
Արդեն տասը տարի է, ինչ ապրում եւ աշխատում եմ Եվրոպայում: Սեփական փորձից գիտեմ, թե ինչ է նշանակում բարեկեցիկ երկիր, եւ ինչ կարող է այն տալ ազնիվ աշխատող մարդուն: Երբ լսեցի, որ մեր հանրապետության նախագահի թեկնածուներից մեկը Վահան Հովհաննիսյանն է, ուրախության հետ մեկտեղ հոգիս լցվեց հպարտությամբ, քանզի Վահան Հովհաննիսյան՝ նշանակում է Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն: Իսկ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն՝ նշանակում է «Ամեն ինչ ազգի, ժողովրդի համար, պատասխանատվություն նրա անցյալի, ներկայի եւ ապագայի հանդեպ»: ՀՅԴ՝ նշանակում է 117 տարիների անձնվեր աշխատանք, պայքար, հաղթանակներ հանուն ազգի: Ես երջանիկ եմ, որ նաեւ անձամբ եմ ճանաչում Վահան Հովհաննիսյանին: Երեւանյան մեր մանկության ու պատանեկության տարիներին նա մեզ համար օրինակ էր բարձր ինտելեկտի, ընկերության նվիրյալի, վեհ գաղափարներ կրողի: Այն ժամանակների հերոսները այլ մարդիկ էին: Վահանը այն եզակիներից էր, ում ձգտում էինք նմանվել՝ հակադրվելով գործող համակարգին, գնահատելով նրա ազգանվեր գաղափարները, մտքի թռիչքը, անսահման ձգտումը դեպի բարին, արդարությունը:
Կյանքը ցույց տվեց, որ Վահան Հովհաննիսյանը անդավաճան մնաց իր հայացքներին, եւ եկան այն ժամանակները, որտեղ նա կարող է հերոս համարվել: Սակայն նա պարզապես աշխատում է, պայքարում հանուն երկրի զարգացման, իրավական հասարակության ձեւավորման, հանուն խաղաղության եւ կայունության:
Այսօր Վահան Հովհաննիսյանը խոշոր քաղաքական գործիչ է, հայտնի՝ նաեւ արտերկրում: Մեծ հպարտություն եմ ապրում ամեն անգամ, երբ եվրոպական տարբեր ատյաններում բարձր գնահատականներ եմ լսում Վ. Հովհաննիսյանի քաղաքական գործունեության վերաբերյալ: Հայտնի է, որ մտավորականը նա է, ով հասարակությանը տալիս է ավելին, քան կարող է եւ ստանում է շատ ավելի պակաս, քան իրեն պետք է: Ինձ համար իսկական մտավորական է Վահան Հովհաննիսյանը, եւ ես համոզված եմ, որ մեր ժողովրդին այսօր պետք է մտավորական նախագահ, որը մեծ դեր է ունեցել Արցախյան պատերազմում մեր հաղթանակի մեջ եւ, առհասարակ, Հայաստանի նորագույն պատմության բոլոր էջերում:
Հաջողություն եմ մաղթում մեզ բոլորիս՝ մեր ազգի համար այս ճակատագրական պահին: Ուզում եմ մեր երկրի ապագան տեսնել հզոր, կայուն, բարեկեցիկ: Սակայն, ինչպես ասում են՝ «ապագան գուշակելու լավագույն միջոցը այն կառուցելն է»: Եկեք կառուցենք այն այսօր միասին, ընտրենք մեր ազգին արժանի նախագահ:
Լավագույն մաղթանքներով եւ ապագայի հանդեպ մեծ ակնկալիքներով՝
ԳԱՐԻԿ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆ Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Հ. Գ. Դոկտ. Գարիկ Իսրայելյանը ծնվել է 1963 թ. Երեւանում։ 1987 թ. առաջին կարգի դիպլոմով ավարտել է համալսարանը, 1992 թ. պաշտպանել է դոկտորական թեզ։ Այնուհետեւ որպես դասախոս-հետազոտող աշխատել է Ուտրեխտում (Նիդեռլանդներ), Բրյուսելում (Բելգիա) եւ Սիդնեյում (Ավստրալիա)։ 1992-ից հաստիքային հետազոտող եւ նախագծի ղեկավար է Իսպանիայում՝ Կանարյան կղզիների «Աստղաֆիզիկայի եվրոպական հաստատության» մեջ (European Institute of Astrophysics in Canary Islands, IAC)։ Սույն հաստատությունը (IAC) աստղաֆիզիկայի բնագավառի երրորդ կարեւոր կենտրոնն է աշխարհում։ Իսրայելյանը զեկույցներ է կարդացել 30 միջազգային կոնֆերանսներում եւ հեղինակ է ավելի քան 150 տարաբնույթ գիտական հոդվածների՝ արեգակնային համակարգից դուրս մոլորակների հայտնագործությունից մինչեւ սեւ անցքերի հատկությունների մասին հետազոտություններ։ Դասախոսություններ է կարդացել Ժնեւի եւ Տոկիոյի համալսարանների ասպիրանտուրաներում։ Նրա ջանքերով կազմակերպված միջազգային կոնֆերանսների, հանդիպումների եւ դասախոսությունների շնորհիվ մեծ ճանաչում են ձեռք բերել Կանարյան կղզիները։ Այս փաստը հաշվի առնելով՝ Կանարյան կղզիների իշխանությունները 2002 թ. դոկտ. Իսրայելյանին պարգեւատրել են պատվո շքանշանով։ Երկրին ցուցաբերած գիտական ծառայության համար Իսպանիայի թագավոր Խուան Կարլոս Առաջինը նրան պատվավոր քաղաքացու կոչում է շնորհել։ Գարիկ Իսրայելյանը Nature, Science, Astrophysical Journal եւ այլ հանդեսների գիտական քարտուղարն է։ Նա, ի թիվս այլոց, համահեղինակն է պրոֆ. Հանս Բեթհեի (ֆիզիկոս, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր), պրոֆ. Մայքլ Մայորի (Ժնեւի համալսարանից, 1995թ. արեգակնային համակարգից դուրս առաջին մոլորակի հայտնագործման հեղինակ), պրոֆ. Կորնելիս դը Ջագերի (Նիդեռլանդներից, «Աստղագիտական միջազգային միության» (International Astronomical Union) նախկին գլխավոր քարտուղար, «Տիեզերական հետազոտության կոմիտեի» (Committee on Space Research) նախագահ եւ «Գիտական միությունների միջազգային խորհրդի» (International Council of Scientific Unions) նախագահ) մի շարք գիտական հոդվածների։
Դոկտ. Իսրայելյանի ամենանշանակալի աշխատությունը լույս է տեսել հանրահայտ Nature գիտական հանդեսում 1999 թ.։ Տիեզերքում «սեւ անցքերի» գոյացման մասին Ջոն Մայքլի նախնական գաղափարի հայտարարումից երկու հարյուր տարի անց Գ. Իսրայելյանը ղեկավարեց միջազգային մի աշխատախումբ, որն ապացուցեց սեւ անցքերի ձեւավորման հարցում սուպերնովա պայթյունների հիմնարար դերը։ Սա, պրոֆ. Հանս Բեթհեի գնահատմամբ, «վերջին տասնամյակի ամենակարեւոր հայտնագործությունն է աստղաֆիզիկայում»։
ԱՆԿԵՂԾ ԿՊԱՏԱՍԽԱՆԵ՞Ն
«Ժառանգության» վարչությունը երեկ նամակով դիմել է ՀՀ նախագահի բոլոր թեկնածուներին՝ առաջարկելով 22 կետերից բաղկացած մի հարցաշար եւ ակնկալելով նրանց անկեղծ պատասխանները: Այդ հարցերից են՝ «Անձնական եւ մասնագիտական ինչպիսի՞ հատկանիշներ պետք է ունենա երկրի նախագահը:
Ունե՞ք արդյոք դրանք», «Համարո՞ւմ եք, որ Ձեր անձնական օրինակով եւ քաղաքական գործունեությամբ նպաստել եք ազատ, անկախ, ժողովրդավարական, քաղաքացու իրավունքի վրա խարսխված հասարակարգի կայացմանը: Եթե այո՝ ապա ինչպե՞ս», «Պատրաստվո՞ւմ եք հասնել մինչ օրս առանձնապես խոշոր չափերի հասնող հարկեր չմուծած անձանց, յուրացումներ կատարած եւ/կամ քաղաքական հետապնդումներ իրականացրած պետական պաշտոնյաների բացահայտմանն ու պատժմանը: Եթե այո՝ ապա ի՞նչ առաջնահերթությամբ», «Ձեր կենսագրության մեջ կա՞ն արդյոք այնպիսի փաստեր (զորօրինակ՝ կոռուպցիա, քրեորեն հետապնդելի այլ արարքներ), որոնք թույլ կտան որեւէ մեկին ազդեցություն ունենալ Ձեր որոշումների վրա: Եթե այո՝ խնդրում ենք մանրամասնել», «Ձեր պաշտոնավարման ընթացքում, եթե այդպիսին եղել է, Ձեր մասնակցությամբ կամ իմացությամբ՝ թեկուզեւ դատարանի որոշման միջոցով, որեւէ անմեղ մարդ ազատազրկվե՞լ է, կամ նախօրոք տեղյակ եղե՞լ եք նման ազատազրկման մասին: Եթե այո՝ խնդրում ենք մանրամասնել», «Ձեր պաշտոնավարման ընթացքում, եթե այդպիսին եղել է, կատարե՞լ եք էական սխալներ կամ բացթողումներ: Եթե այո՝ ապա որո՞նք են այդ վրիպումները եւ ինչպե՞ս եք մտածում դրանք սրբագրել», «Եթե երբեւէ ընտրությունների մասնակցել եք որպես թեկնածու, Դուք տեղեկություններ ունեցե՞լ եք Ձեր օգտին կատարված ընտրակեղծիքների, ընտրողների կաշառման որեւէ փաստի մասին: Եթե այո՝ խնդրում ենք մանրամասնել», «Ինչպիսի՞ն է տարբերությունը 1991-ին Ձեր եւ Ձեր ընտանիքի անդամների ունեցած սեփականության (ֆինանսական, նյութատեխնիկական, փայատիրական, կալվածային եւ այլ՝ թե՛ անձնական եւ թե՛ որպես բիզնես, թե՛ ուղղակի եւ թե՛ այլոց անուններով ձեւակերպված) եւ այժմյան սեփականության միջեւ, եւ ինչո՞վ դա կբացատրեք»: «Ժառանգությունը» նաեւ խնդրել է մանրամասնել, թե ում կուզենար թեկնածուն տեսնել մի շարք առանցքային պաշտոններում: Եվ վերջապես՝ հարցրել է. «Հնարավո՞ր է այնպիսի իրավիճակ, որ Դուք մինչեւ քվեարկության օրը հանեք Ձեր թեկնածությունը: Եթե այո՝ ապա ո՞ւմ օգտին»:
Ա. Ի
Ունե՞ք արդյոք դրանք», «Համարո՞ւմ եք, որ Ձեր անձնական օրինակով եւ քաղաքական գործունեությամբ նպաստել եք ազատ, անկախ, ժողովրդավարական, քաղաքացու իրավունքի վրա խարսխված հասարակարգի կայացմանը: Եթե այո՝ ապա ինչպե՞ս», «Պատրաստվո՞ւմ եք հասնել մինչ օրս առանձնապես խոշոր չափերի հասնող հարկեր չմուծած անձանց, յուրացումներ կատարած եւ/կամ քաղաքական հետապնդումներ իրականացրած պետական պաշտոնյաների բացահայտմանն ու պատժմանը: Եթե այո՝ ապա ի՞նչ առաջնահերթությամբ», «Ձեր կենսագրության մեջ կա՞ն արդյոք այնպիսի փաստեր (զորօրինակ՝ կոռուպցիա, քրեորեն հետապնդելի այլ արարքներ), որոնք թույլ կտան որեւէ մեկին ազդեցություն ունենալ Ձեր որոշումների վրա: Եթե այո՝ խնդրում ենք մանրամասնել», «Ձեր պաշտոնավարման ընթացքում, եթե այդպիսին եղել է, Ձեր մասնակցությամբ կամ իմացությամբ՝ թեկուզեւ դատարանի որոշման միջոցով, որեւէ անմեղ մարդ ազատազրկվե՞լ է, կամ նախօրոք տեղյակ եղե՞լ եք նման ազատազրկման մասին: Եթե այո՝ խնդրում ենք մանրամասնել», «Ձեր պաշտոնավարման ընթացքում, եթե այդպիսին եղել է, կատարե՞լ եք էական սխալներ կամ բացթողումներ: Եթե այո՝ ապա որո՞նք են այդ վրիպումները եւ ինչպե՞ս եք մտածում դրանք սրբագրել», «Եթե երբեւէ ընտրությունների մասնակցել եք որպես թեկնածու, Դուք տեղեկություններ ունեցե՞լ եք Ձեր օգտին կատարված ընտրակեղծիքների, ընտրողների կաշառման որեւէ փաստի մասին: Եթե այո՝ խնդրում ենք մանրամասնել», «Ինչպիսի՞ն է տարբերությունը 1991-ին Ձեր եւ Ձեր ընտանիքի անդամների ունեցած սեփականության (ֆինանսական, նյութատեխնիկական, փայատիրական, կալվածային եւ այլ՝ թե՛ անձնական եւ թե՛ որպես բիզնես, թե՛ ուղղակի եւ թե՛ այլոց անուններով ձեւակերպված) եւ այժմյան սեփականության միջեւ, եւ ինչո՞վ դա կբացատրեք»: «Ժառանգությունը» նաեւ խնդրել է մանրամասնել, թե ում կուզենար թեկնածուն տեսնել մի շարք առանցքային պաշտոններում: Եվ վերջապես՝ հարցրել է. «Հնարավո՞ր է այնպիսի իրավիճակ, որ Դուք մինչեւ քվեարկության օրը հանեք Ձեր թեկնածությունը: Եթե այո՝ ապա ո՞ւմ օգտին»:
Ա. Ի
«ԵԹԵ ԻՆՁ ՉԽՓԵՆ, ԵՍ ՉԵՄ ԽՓԻ»
Երեկ հայտարարեց ԱԺՄ նախագահ Վազգեն Մանուկյանը
Երեկ «Հայելի» ակումբում ԱԺՄ նախագահ Վազգեն Մանուկյանին ուղղված հարցերի առյուծի բաժինը առնչվում էր դեկտեմբերի 15-ին «Հայկական ժամանակում» լույս տեսած հրապարակմանը, որը վերաբերում էր նախկին իշխանության դեմ պայքարի մեթոդներին, եւ որի բովանդակությունն ու ձեռագիրը վերագրվել էր Վ. Մանուկյանին: ԱԺՄ նախագահը հաստատեց իր մտադրությունը՝ այդ փաստաթղթի ձեռագիրն իր ձեռագրի հետ համեմատելու եւ այն պաշտոնական փորձաքննության ենթարկելու մասին. «Ինձ պետք է ցույց տալ, որ իրենք սուտ են ասում, եւ որ ես տեռորիստ չեմ»:
Ընդդիմության կողմից միմյանց դեմ թույն թափելու պրակտիկան ԱԺՄ նախագահն անընդունելի համարեց. «37-ին չեկիստները՝ սեւ բաճկոններով ու սիրահարված իրենց չիբուխ ծխող ղեկավարի վրա, նմանատիպ հոդվածներ էին գրում: Այդ հոդվածի ոճը գերազանցում է նույնիսկ 37-ի հոդվածներին, երբ գրում էին ժողովրդի թշնամիների մասին՝ նրանց պիտակ կպցնելով»: Սահմանափակելով սույն հրապարակմանն առնչվող Վ. Մանուկյանի հայտարարությունների թեման՝ հավելենք նրա որոշ դիտարկումները այդ փաստաթղթի բովանդակության մասին. «Էնտեղ բառեր կան, որոնք ես կյանքում չեմ օգտագործել, եւ դա իմ ոճը չի: Այնտեղ նույնիսկ երրորդ դեմքով է գրված Վազգեն Մանուկյան անունը: Դուք հիշեք մի դեպք, երբ ես իմ մասին երբեւէ երրորդ դեմքով եմ խոսել»:
Վ. Մանուկյանին ուղղված հարցերի մյուս բլոկը վերաբերում էր նրան, թե ինչո՞ւ ինքը, իշխանություններին թողած, քննադատում է հատկապես ՀՀ առաջին նախագահ Տեր-Պետրոսյանին: «Ես Տեր-Պետրոսյանի դեմ խոսել եմ այն ժամանակ, երբ ինքը հրապարակում հայտարարեց, որ ով իրեն չմիանա՝ նշանակում է ծառայում է Սերժին, եւ կոչ արեց միանալ իրեն: Ես դա ընդունեցի որպես քաղաքական շանտաժ, ես շանտաժը չեմ ընդունում: Երկրորդ, ինքը հայտարարեց, որ 96-ին ընտրությունների համար իշխանությունները մեղք չունեին, ու հիմնական մեղքը բարդեց ընտրական հանձնաժողովների վրա: Ես ասում եմ, որ 96-ը կազմակերպված էր իշխանությունների կողմից: Ես սա եմ ասում, բայց ուրիշի վրա ցեխ չեմ շպրտում»,- պարզաբանեց ԱԺՄ նախագահը:
Եղավ նաեւ այսպիսի հարցադրում՝ զգո՞ւմ եք, որ իշխանությունները Տեր-Պետրոսյանի դեմ իրականացվող հակաքարոզչություն անելու համար նաեւ ձեզ են օգտագործում: Վ. Մանուկյանը պատասխանելով այս հարցադրմանը, ասաց. «Դիմացս կանգնած լինի Տեր-Պետրոսյանը, Ռոբերտ Քոչարյանը, թե Սերժ Սարգսյանը, կոմունիստական ռեժիմը, թե ուրիշը, ես հետեւողականորեն տանում եմ գաղափարական, քաղաքական իմ գիծը: Արանքում իմ կողքն ո՞վ կկանգնի, ո՞վ ինձ կխփի, ո՞վ կպաշտպանի, կամ ո՞ւմ կթվա, թե իրեն օգուտ է իմ այդ կեցվածքը՝ իր գործն է: Ես չեմ առաջնորդվում նրանով, թե ում է ձեռնտու իմ դիրքորոշումը եւ ում՝ ոչ: Ես չեմ ուզենա, որ հայտնվեն մարդիկ, որոնք ուզենան ժողովրդին խաբել, իսկ ես ստիպված ձայն չհանեմ՝ համարելով, որ դա ասողն ընդդիմություն է»:
Անդրադառնալով շրջանառվող այն տեսակետին, թե ընտրություններում ձեւավորվել է հիմնականում երկու բեւեռ՝ ի դեմս Սերժ Սարգսյանի եւ Տեր-Պետրոսյանի, Վ. Մանուկյանն ասաց, թե դա ինչ-որ իմաստով բնական է, որովհետեւ, օրինակ՝ Սերժ Սարգսյանը իշխանության թեկնածու է, ու «մանավանդ, որ Հայաստանում երբեք ընտրությունների միջոցով իշխանություն փոխել չի ստացվել», եւ որի դեմ պետք է լինի ընդդիմության պայքարը: Տեր-Պետրոսյանը հիմնական բեւեռ է համարվում, Վ. Մանուկյանի դիտարկմամբ, այն պատճառով, որ նա անսպասելի մտավ քաղաքական դաշտ եւ նրա նկատմամբ հետաքրքրություն առաջացավ, մարդիկ գնացին հանրահավաքների: Այդուամենայնիվ, ԱԺՄ նախագահն ասաց, թե այդ հանրահավաքներին մասնակցությունը ընտրություններում ձայներ ստանալու երաշխիք չէ: Ըստ նրա, բնական է, որ ամենամեծ ուժն այսօր ունի իշխանությունը եւ նրա թեկնածուն, թեեւ այդ ուժը Սերժ Սարգսյանի ստանալիք քվեները չեն, այլ՝ իշխանության ձեռքին ամբողջովին կենտրոնացած վարչական ու ֆինանսական ռեսուրսները, ընտրական մեխանիզմների վրա ազդելու լծակները: «Այսինքն՝ քանի որ ոչ դեմոկրատական պետությունում ենք ապրում, իշխանության հնարավորությունները շատ մեծ են, ու դրա համար նրա դիմաց մեծ ուժ պիտի լինի, որ կարողանա հաղթել»,- ասաց ԱԺՄ նախագահն ու հավելեց, թե այսօր ինքը նման ուժ դեռեւս չի տեսնում՝ նկատի ունենալով նաեւ Տեր-Պետրոսյանին եւ նրա շուրջ համախմբված ուժերին: Նա, իհարկե, չբացառեց, որ առաջիկայում այդպիսի ուժեղ առանցք կհայտնվի՝ «առջեւում դեռ ճանապարհ կա»:
ՆԱԻՐԱ ՄԱՄԻԿՈՆՅԱՆ
Tuesday, December 18, 2007
ՍՏԵՓԱՆ ՊԱԼԱՍԱՆՅԱՆ
Արեւելյան աշխարհաբարի գիտական քերականության հիմնադիր, նշանավոր լեզվաբան ու գրականագետ, պատմաբան ու հրապարակախոս, սոցիոլոգ ու մանկավարժ Ստեփան Պալասանյանը 19-րդ դարի 60-80-ական թվականների հայ մտավորականության փաղանգի ակնառու ներկայացուցիչներից է: Նա այն առաջադեմ մտածողներից էր, որ ազգապահպանության հիմքը, ազգի հոգեւոր մշակույթի ու բարոյականության վերելքի կարեւորագույն միջոցները համարում էր ազգային լեզուն, ազգի պատմությունն ու կրոնը: Եվ նա իր կյանքի 30 տարիների մանկավարժական գործունեությունն ու գիտական աշխատությունները նվիրել է այդ սրբազան գործին:
Ստեփան Հովհաննեսի Պալասանյանը ծնվել է 1837-ի դեկտեմբերի 5-ին Ռումինիայի Բոտոշան քաղաքում: Սկզբնական կրթությունն ստացել է իր քաղաքի քահանա Պ. Հակոբյանի մոտ, 1852-55-ին սովորել է Փարիզի Մուրադյան վարժարանում, աշակերտել է Գաբրիել արք. Այվազովսկուն, Ա. Գալֆայանին, Ս. Թեոդորյանին, ապա ուսումը շարունակել է իր ուսուցիչների հիմնած Հայկազյան վարժարանում (Փարիզ), 1858-ին հրավիրվել է Թեոդոսիա եւ պաշտոնավարել է Խալիպյան դպրոցում: Այստեղ աշխատելիս առաջադիմական ոգով հոդվածներ է տպագրել «Մասյաց աղավնի» պարբերականում, որի պատճառով էլ գժտվել է իր ուսուցիչ Գաբրիել արք. Այվազովսկու հետ եւ մեկնել է Նոր Նախիջեւան: Այստեղ ընկերների հետ հիմնել են նոր դպրոց, որտեղ 3 տարի աշխատելուց հետո՝ 1863-ին, աշխատանքի է անցնում Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում՝ դասավանդելով հայոց լեզու, հայոց ընդհանուր պատմություն, հայ գրականություն եւ ֆրանսերեն: 1869-ին Պալասանյանը մի խումբ ընկերների հետ Թիֆլիսում հիմնում է Գայանյան օրիորդաց դպրոցը. որպես լուսավորիչ-մանկավարժ նա շատ կարեւոր տեղ էր տալիս աղջիկների կրթությանը: 1881-ից մինչեւ կյանքի վերջը՝ 1889 թվականը նա որպես մանկավարժ աշխատում է Էջմիածնի Գեւորգյան ճեմարանում՝ դասավանդելով հայոց լեզու, հայ եւ ընդհանուր գրականություն, հայոց պատմություն եւ ֆրանսերեն:
Թիֆլիսում աշխատած 18 տարիները շատ բեղուն եղան գիտնական-մանկավարժի համար. նա բազմաթիվ հոդվածներ տպագրեց «Կռունկ», «Մասյաց աղավնի», «Մեղու Հայաստանի», «Մշակ», «Փորձ», «Արարատ» եւ այլ հանդեսներում: Հոդվածներից բացի Պալասանյանը Թիֆլիսում աշխատած տարիներին հրատարակեց նաեւ մայրենի լեզվին ու հայոց պատմությանը նվիրված մի քանի արժեքավոր մենագրություններ, որոնք ուղեցույց եղան նույն հարցերով հետագա ուսումնասիրողների համար: Նշենք դրանցից մի քանիսը՝ «Գործնական քերականութիւն հայերէն լեզուի» (Թիֆլիս, Ա, Բ հատորներ, 1869), «Ընդհանուր տեսութիւն արեւելեան նոր գրաւոր լեզուի հայոց» (Թիֆլիս, 1870), «Քերականութիւն մայրենի լեզուի հայոց» (Թիֆլիս, 1874):
1865-ին լույս տեսած նրա «Պատմութիւն հայոց գրականութեան» դասագիրքը նվիրված է հայ ժողովրդական բանահյուսությանը, իսկ հետմահու լույս տեսած «Պատմութիւն հայոց» աշխատությունը, որն ունեցավ չորս հրատարակություն (1890, 1895, 1911, 1920), մի ամբողջական դասագիրք է հայ ժողովրդի ողջ պատմության: Նա այստեղ պատմական անցքերը քննում է իրենց ծագման ու զարգացման գործընթացում՝ կապված ժողովրդի տնտեսական, քաղաքական ու մշակութային կյանքի հետ՝ սկսած հայ ժողովրդի ծագումից մինչեւ իր օրերը: «Ազգի պատմությունը այն հիմքն է, որի վրա խարսխված է ազգի կողմից իր անցյալի ճանաչումը, ներկայի ըմբռնումը եւ ապագայի ուղիների որոնումը», գրում է Պալասանյանը:
Այս գիրքը տարիներ շարունակ հայկական դպրոցների եւ բուհերի համար ծառայել է որպես դասագիրք:
Իր սաներին ֆրանսերենը լավ սովորեցնելու համար նա գրել է նաեւ «Ֆրանսերէնի այբբենարան եւ սկզբնական ընթերցանութիւն» դասագիրքը (Թիֆլիս, 1865): Աշակերտներից շատերի պատմելով՝ իրենք գրեթե ազատ խոսում, գրում ու կարդում էին այդ լեզվով:
Մեծ մանկավարժն ու գիտնականը անգերազանցելի էր նաեւ գրական քննադատության ասպարեզում: Մ. Նալբանդյանից հետո նա մեր առաջին գրաքննադատն է եղել: Այս բոլորին զուգահեռ նա կատարել է նաեւ թարգմանություններ:
Ստ. Պալասանյանի նորարարությունը առանձնապես դրսեւորվել է լեզվաբանության ասպարեզում. նա առաջինն էր, որ հետեւելով հայտնի լեզվաբան-հայագետ Արսեն Այտընյանի տեսությանը, հիմք դրեց արեւելահայերենի աշխարհաբարի գիտական քերականությանը՝ առաջին անգամ համակարգված ներկայացրեց արեւելահայերենի հնչյունական համակարգը, բառակազմությունն ու իմաստաբանությունը եւ քերականությունը՝ իր երկու բաժիններով (ձեւաբանություն եւ շարահյուսություն)՝ իրենց քերականական կարգերին բնորոշ առանձնահատկություններով: Ազգի լուսավորության ու գոյատեւման հիմքը համարելով ազգային լեզուն (առանց լեզվի ազգ չկա) մեծ ազգասերը նախ դեմ էր օտարաբանություններին. «Իհարկե, մեծ թեթեւամտություն է օտար լեզվի բառերը գործածել, երբ նույն նշանակություն ունեցող բառեր կարելի է գտնել մայրենի լեզվի մեջ», գրում է նա իր «Ընդհանուր տեսութիւն արեւելեան նոր գրաւոր լեզուի հայոց» (Թիֆլիս, 1870, էջ 20-ում), մինչդեռ այսօր մեր թե՛ գրավոր եւ թե՛ բանավոր լեզուն հեղեղված է խայտառակ օտարաբանություններով: Իհարկե, նա դեմ է նաեւ ծայրահեղ մաքրամոլությանը (ն. տ. էջ 21): Նա բառը դիտում է իբրեւ նյութական-հնչյունական ձեւի եւ իմաստի (ձեւ+բովանդակություն) միասնություն, իբրեւ «հոգի եւ մարմին»:
Լեզվի ձեւաբանական մակարդակում նա քննում է աշխարհաբարի խոսքի մասերը, ըստ որում, այս տերմինը առաջինը Պալասանյանն է ներմուծել աշխարհաբարում՝ մասունք բանիի փոխարեն: Նա մեր լեզվում ներմուծել է նաեւ ենթակա եւ ստորոգյալ տերմինները, իսկ նախադասություն տերմինը վերցրել է Այտընյանից:
Աշխարհաբարի ձեւաբանական համակարգում Պալասանյանը քննում եւ ընդունում է 10 խոսքի մաս, 7 հոլով, 3 հոլովում եւ բայական 4 լծորդություն: Նա դերբայը դիտում է առանձին խոսքի մաս:
Ծննդյան 170-ամյակի առթիվ
Ստեփան Հովհաննեսի Պալասանյանը ծնվել է 1837-ի դեկտեմբերի 5-ին Ռումինիայի Բոտոշան քաղաքում: Սկզբնական կրթությունն ստացել է իր քաղաքի քահանա Պ. Հակոբյանի մոտ, 1852-55-ին սովորել է Փարիզի Մուրադյան վարժարանում, աշակերտել է Գաբրիել արք. Այվազովսկուն, Ա. Գալֆայանին, Ս. Թեոդորյանին, ապա ուսումը շարունակել է իր ուսուցիչների հիմնած Հայկազյան վարժարանում (Փարիզ), 1858-ին հրավիրվել է Թեոդոսիա եւ պաշտոնավարել է Խալիպյան դպրոցում: Այստեղ աշխատելիս առաջադիմական ոգով հոդվածներ է տպագրել «Մասյաց աղավնի» պարբերականում, որի պատճառով էլ գժտվել է իր ուսուցիչ Գաբրիել արք. Այվազովսկու հետ եւ մեկնել է Նոր Նախիջեւան: Այստեղ ընկերների հետ հիմնել են նոր դպրոց, որտեղ 3 տարի աշխատելուց հետո՝ 1863-ին, աշխատանքի է անցնում Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում՝ դասավանդելով հայոց լեզու, հայոց ընդհանուր պատմություն, հայ գրականություն եւ ֆրանսերեն: 1869-ին Պալասանյանը մի խումբ ընկերների հետ Թիֆլիսում հիմնում է Գայանյան օրիորդաց դպրոցը. որպես լուսավորիչ-մանկավարժ նա շատ կարեւոր տեղ էր տալիս աղջիկների կրթությանը: 1881-ից մինչեւ կյանքի վերջը՝ 1889 թվականը նա որպես մանկավարժ աշխատում է Էջմիածնի Գեւորգյան ճեմարանում՝ դասավանդելով հայոց լեզու, հայ եւ ընդհանուր գրականություն, հայոց պատմություն եւ ֆրանսերեն:
Թիֆլիսում աշխատած 18 տարիները շատ բեղուն եղան գիտնական-մանկավարժի համար. նա բազմաթիվ հոդվածներ տպագրեց «Կռունկ», «Մասյաց աղավնի», «Մեղու Հայաստանի», «Մշակ», «Փորձ», «Արարատ» եւ այլ հանդեսներում: Հոդվածներից բացի Պալասանյանը Թիֆլիսում աշխատած տարիներին հրատարակեց նաեւ մայրենի լեզվին ու հայոց պատմությանը նվիրված մի քանի արժեքավոր մենագրություններ, որոնք ուղեցույց եղան նույն հարցերով հետագա ուսումնասիրողների համար: Նշենք դրանցից մի քանիսը՝ «Գործնական քերականութիւն հայերէն լեզուի» (Թիֆլիս, Ա, Բ հատորներ, 1869), «Ընդհանուր տեսութիւն արեւելեան նոր գրաւոր լեզուի հայոց» (Թիֆլիս, 1870), «Քերականութիւն մայրենի լեզուի հայոց» (Թիֆլիս, 1874):
1865-ին լույս տեսած նրա «Պատմութիւն հայոց գրականութեան» դասագիրքը նվիրված է հայ ժողովրդական բանահյուսությանը, իսկ հետմահու լույս տեսած «Պատմութիւն հայոց» աշխատությունը, որն ունեցավ չորս հրատարակություն (1890, 1895, 1911, 1920), մի ամբողջական դասագիրք է հայ ժողովրդի ողջ պատմության: Նա այստեղ պատմական անցքերը քննում է իրենց ծագման ու զարգացման գործընթացում՝ կապված ժողովրդի տնտեսական, քաղաքական ու մշակութային կյանքի հետ՝ սկսած հայ ժողովրդի ծագումից մինչեւ իր օրերը: «Ազգի պատմությունը այն հիմքն է, որի վրա խարսխված է ազգի կողմից իր անցյալի ճանաչումը, ներկայի ըմբռնումը եւ ապագայի ուղիների որոնումը», գրում է Պալասանյանը:
Այս գիրքը տարիներ շարունակ հայկական դպրոցների եւ բուհերի համար ծառայել է որպես դասագիրք:
Իր սաներին ֆրանսերենը լավ սովորեցնելու համար նա գրել է նաեւ «Ֆրանսերէնի այբբենարան եւ սկզբնական ընթերցանութիւն» դասագիրքը (Թիֆլիս, 1865): Աշակերտներից շատերի պատմելով՝ իրենք գրեթե ազատ խոսում, գրում ու կարդում էին այդ լեզվով:
Մեծ մանկավարժն ու գիտնականը անգերազանցելի էր նաեւ գրական քննադատության ասպարեզում: Մ. Նալբանդյանից հետո նա մեր առաջին գրաքննադատն է եղել: Այս բոլորին զուգահեռ նա կատարել է նաեւ թարգմանություններ:
Ստ. Պալասանյանի նորարարությունը առանձնապես դրսեւորվել է լեզվաբանության ասպարեզում. նա առաջինն էր, որ հետեւելով հայտնի լեզվաբան-հայագետ Արսեն Այտընյանի տեսությանը, հիմք դրեց արեւելահայերենի աշխարհաբարի գիտական քերականությանը՝ առաջին անգամ համակարգված ներկայացրեց արեւելահայերենի հնչյունական համակարգը, բառակազմությունն ու իմաստաբանությունը եւ քերականությունը՝ իր երկու բաժիններով (ձեւաբանություն եւ շարահյուսություն)՝ իրենց քերականական կարգերին բնորոշ առանձնահատկություններով: Ազգի լուսավորության ու գոյատեւման հիմքը համարելով ազգային լեզուն (առանց լեզվի ազգ չկա) մեծ ազգասերը նախ դեմ էր օտարաբանություններին. «Իհարկե, մեծ թեթեւամտություն է օտար լեզվի բառերը գործածել, երբ նույն նշանակություն ունեցող բառեր կարելի է գտնել մայրենի լեզվի մեջ», գրում է նա իր «Ընդհանուր տեսութիւն արեւելեան նոր գրաւոր լեզուի հայոց» (Թիֆլիս, 1870, էջ 20-ում), մինչդեռ այսօր մեր թե՛ գրավոր եւ թե՛ բանավոր լեզուն հեղեղված է խայտառակ օտարաբանություններով: Իհարկե, նա դեմ է նաեւ ծայրահեղ մաքրամոլությանը (ն. տ. էջ 21): Նա բառը դիտում է իբրեւ նյութական-հնչյունական ձեւի եւ իմաստի (ձեւ+բովանդակություն) միասնություն, իբրեւ «հոգի եւ մարմին»:
Լեզվի ձեւաբանական մակարդակում նա քննում է աշխարհաբարի խոսքի մասերը, ըստ որում, այս տերմինը առաջինը Պալասանյանն է ներմուծել աշխարհաբարում՝ մասունք բանիի փոխարեն: Նա մեր լեզվում ներմուծել է նաեւ ենթակա եւ ստորոգյալ տերմինները, իսկ նախադասություն տերմինը վերցրել է Այտընյանից:
Աշխարհաբարի ձեւաբանական համակարգում Պալասանյանը քննում եւ ընդունում է 10 խոսքի մաս, 7 հոլով, 3 հոլովում եւ բայական 4 լծորդություն: Նա դերբայը դիտում է առանձին խոսքի մաս:
Ծննդյան 170-ամյակի առթիվ
Շարահյուսական մակարդակում նա սահմանում է նախադասությունը, ապա բերում է դրա բոլոր տեսակները, որոնք այժմ ընդունված են մեր բոլոր դասագրքերում, խոսում է նաեւ դերբայական դարձվածի մասին որպես բարդ նախադասության կրճատման արդյունք (իհարկե, միշտ այդպես չէ):
Ստ. Պալասանյանի ոչ միայն լեզվական, այլեւ հասարակագիտական հայացքները այսօր էլ ունեն արդիական հնչեղություն. նա իր պատմական աշխատություններում հաճախ է խոսել գաղթերի կործանարար ազդեցությունների մասին:
Մեծ գիտնականն ու մանկավարժը, հայրենասերն ու հասարակական գործիչը մահացել է 1889-ի փետրվարի 19-ին Էջմիածնում՝ 52 տարեկան հասակում, թաղված է Ս. Գայանե տաճարի հյուսիս-արեւելյան մասում:
ԽԱՉԻԿ ԲԱԴԻԿՅԱՆ
Ստ. Պալասանյանի ոչ միայն լեզվական, այլեւ հասարակագիտական հայացքները այսօր էլ ունեն արդիական հնչեղություն. նա իր պատմական աշխատություններում հաճախ է խոսել գաղթերի կործանարար ազդեցությունների մասին:
Մեծ գիտնականն ու մանկավարժը, հայրենասերն ու հասարակական գործիչը մահացել է 1889-ի փետրվարի 19-ին Էջմիածնում՝ 52 տարեկան հասակում, թաղված է Ս. Գայանե տաճարի հյուսիս-արեւելյան մասում:
ԽԱՉԻԿ ԲԱԴԻԿՅԱՆ
A Nagorno-Karabakh-Kosovo Connection?
BY HRANT APOVIAN
“Precedents have certain influence in international relations irrespective of our will. Their reoccurrence becomes the basis of international law as time passes.”Armenian Foreign Minister Vartan OskanianOn December 10 negotiations between the Kosovo Albanians and the Serbian leadership were formally declared dead, as a United Nations deadline for agreement over Kosovo was meant to expire. It is expected that this may lead to further bloodshed. It is also expected that Kosovo will declare independence early next year. The failure of an agreement over the independence of Kosovo is attributed to the intransigence of Serbia and Russia. Serbs form 7 percent of Kosovo's population. For the Serbs, it is an emotional loss of history and culture. There are Serbian Orthodox Monasteries and shrines scattered all around Kosovo. Losing Kosovo is a blow to Serbian national pride. What is surprising is Russia's stance in this conflict. On the one hand the Kosovo Model would inspire Russians in the Georgian breakaway provinces of South Ossetia and Abkhazia to secede. However it would also legitimize the aspirations of Chechens who have been struggling for independence for the Russian Republic of Chechnya. For the Putin government maintaining territorial integrity is a crucial part of maintaining a strong and united state. Does the right to self-determination for a people supersede all other considerations? Does it supersede what nations like to preserve as territorial integrity? Paradoxically the European Union as well as the United States have been actively promoting independence for Kosovo. This has pitted the United States and Russia on opposite sides of the issue. Are there similarities between the Kosovo precedent and the case for Nagorno'sKarabakh? There is one sacrosanct similarity for the people of Kosovo and the people of Nagorno 's Karabakh. The right to self'sdetermination: the inalienable right of a given people to determine its own faith . However, the similarities end there. Any misguided notion that independence for Kosovo could open the gates to an independent Nagorno'sKarabakh is false. Conversely, the failure by Kosovo to gain independence does not mean that the chances for Nagorno-Karabakh to become independent will vanish. Though it is true that Serbia was the aggressor in Kosovo, and Azerbaijan was the aggressor in Nagorno'sKarabakh; that both Serbia and Azerbaijan had limited sovereignty over Kosovo and Nagorno'sKarabakh respectively; and that both Kosovo and Nagorno-Karabakh were 90 percent inhabited by ethnic Kosovar Albanians and Armenians respectively. The aspirations of the people of Nagrono'sKarabakh will not be deterred or derailed by the faith of the Kosovo Model. According to Armenian Foreign Minister Vartan Oskanian, “All conflicts are unique in their nature, and the resolution of each of them can be individual, especially considering that the talks on Nagorno'sKarabakh are held in the framework of the principle of self-determination.”. The main difference distinguishing the case for Nagorno'sKarabakh is that its people, after being subjected to the fiercest and most brutal attack by Azerbaijan, rose against the aggressor and single-handedly fought to save itself from being slaughtered, and won. The fact that the people of Nagrono'sKarabakh survived the aggression, voted to embrace freedom from dominance and established a western style democratic government with democratic institutions gives them the right to determine their future as a people. A government spokesman in Kosovo, Skender Hyseni, said Monday “Kosovo and the people of Kosovo urgently need clarity on their future”. Undoubtedly the people of Nagorno-Karabakh deserve clarity in their future as well. It may not be as urgent a need, because Nagorno-Karabakh is de Facto independent, government institutions are in place, and there is no doubt in anybody's mind that Nagorno-Karabakh is never going back under Azeri rule. While in Pristina, a large segment of the ethnic Albanian population, as well as the government itself, is in a kind of limbo, waiting for independence; the people of Nagorno-Karabakh do not seem to be concerned about the future prospects for the nation and are busy at work at nation building. Kushtrim Mahmutaj, who as a teen took up a gun with the guerrilla army that fought Serbian Forces nearly a decade ago, is concerned “We have been very patient until now, but we fought and died just to establish a country. We could lose control in a second.” It is different for Nagorno-Karabakh, for the young men who fought and died to save their homeland from obliteration, there is no fear that control might be lost in a second, for the Nagorno-Karabakh Army is known to be the best trained and war hardened army in the Caucuses. Finally, whereas in the Kosovo Model, politicians have failed to deliver a functioning government, the people of Nagorno-Karabakh just elected their third president and Government institutions are fully functional, with major projects underway, rebuilding the infrastructure with local as well as outside help. One would think that despite its meager means, and despite an ongoing blockade, Nagorno-Karabakh appears to be unfazed by ongoing negotiations that seem to be going nowhere, and from which Nagorno-Karabakh is markedly absent. Unlike Kosovo, US led forces of the North Atlantic Treaty Organization did not bomb Azeri troops out of Nagorno'sKarabakh; Nagorno'sKarabakh is not being governed by the United Nations; the west is not supporting its bid for statehood; International courts are not prosecuting Azeri leaders as war criminals for the pogroms committed in Sumgayit and the indiscriminate bombardment of civilians in Nagorno-Karabakh. It is the people of Nagorno'sKarabakh that have succeeded in creating de facto independence, rebuilding a war ravaged country. What the West should be worried about in both the case for Kosovo and Nagorno'sKarabakh is the new round of bloodshed and conflict that could be generated by unresolved conflicts. The right to self determination should supersede territorial integrity if the world should become devoid of conflict. The race to arms by Azerbaijan, and its warmongering calls for war should be taken seriously by the West. If Azerbaijan were to engage in resolving the conflict by military means, the repercussions could destabilize the whole region. It would also disrupt the grand designs for Azeri oil and endanger the proposed pipeline as well as the railway that are bypassing Armenia. It should also be a warning to the people of Nagorno'sKarabakh. If it is Azerbaijan's intention to resolve the conflict by military means, then Nagorno'sKarabakh should freeze all negotiations and declare independence . Now that's a Kosovar lead to follow.
Friday, December 14, 2007
“Precedents have certain influence in international relations irrespective of our will. Their reoccurrence becomes the basis of international law as time passes.”Armenian Foreign Minister Vartan OskanianOn December 10 negotiations between the Kosovo Albanians and the Serbian leadership were formally declared dead, as a United Nations deadline for agreement over Kosovo was meant to expire. It is expected that this may lead to further bloodshed. It is also expected that Kosovo will declare independence early next year. The failure of an agreement over the independence of Kosovo is attributed to the intransigence of Serbia and Russia. Serbs form 7 percent of Kosovo's population. For the Serbs, it is an emotional loss of history and culture. There are Serbian Orthodox Monasteries and shrines scattered all around Kosovo. Losing Kosovo is a blow to Serbian national pride. What is surprising is Russia's stance in this conflict. On the one hand the Kosovo Model would inspire Russians in the Georgian breakaway provinces of South Ossetia and Abkhazia to secede. However it would also legitimize the aspirations of Chechens who have been struggling for independence for the Russian Republic of Chechnya. For the Putin government maintaining territorial integrity is a crucial part of maintaining a strong and united state. Does the right to self-determination for a people supersede all other considerations? Does it supersede what nations like to preserve as territorial integrity? Paradoxically the European Union as well as the United States have been actively promoting independence for Kosovo. This has pitted the United States and Russia on opposite sides of the issue. Are there similarities between the Kosovo precedent and the case for Nagorno'sKarabakh? There is one sacrosanct similarity for the people of Kosovo and the people of Nagorno 's Karabakh. The right to self'sdetermination: the inalienable right of a given people to determine its own faith . However, the similarities end there. Any misguided notion that independence for Kosovo could open the gates to an independent Nagorno'sKarabakh is false. Conversely, the failure by Kosovo to gain independence does not mean that the chances for Nagorno-Karabakh to become independent will vanish. Though it is true that Serbia was the aggressor in Kosovo, and Azerbaijan was the aggressor in Nagorno'sKarabakh; that both Serbia and Azerbaijan had limited sovereignty over Kosovo and Nagorno'sKarabakh respectively; and that both Kosovo and Nagorno-Karabakh were 90 percent inhabited by ethnic Kosovar Albanians and Armenians respectively. The aspirations of the people of Nagrono'sKarabakh will not be deterred or derailed by the faith of the Kosovo Model. According to Armenian Foreign Minister Vartan Oskanian, “All conflicts are unique in their nature, and the resolution of each of them can be individual, especially considering that the talks on Nagorno'sKarabakh are held in the framework of the principle of self-determination.”. The main difference distinguishing the case for Nagorno'sKarabakh is that its people, after being subjected to the fiercest and most brutal attack by Azerbaijan, rose against the aggressor and single-handedly fought to save itself from being slaughtered, and won. The fact that the people of Nagrono'sKarabakh survived the aggression, voted to embrace freedom from dominance and established a western style democratic government with democratic institutions gives them the right to determine their future as a people. A government spokesman in Kosovo, Skender Hyseni, said Monday “Kosovo and the people of Kosovo urgently need clarity on their future”. Undoubtedly the people of Nagorno-Karabakh deserve clarity in their future as well. It may not be as urgent a need, because Nagorno-Karabakh is de Facto independent, government institutions are in place, and there is no doubt in anybody's mind that Nagorno-Karabakh is never going back under Azeri rule. While in Pristina, a large segment of the ethnic Albanian population, as well as the government itself, is in a kind of limbo, waiting for independence; the people of Nagorno-Karabakh do not seem to be concerned about the future prospects for the nation and are busy at work at nation building. Kushtrim Mahmutaj, who as a teen took up a gun with the guerrilla army that fought Serbian Forces nearly a decade ago, is concerned “We have been very patient until now, but we fought and died just to establish a country. We could lose control in a second.” It is different for Nagorno-Karabakh, for the young men who fought and died to save their homeland from obliteration, there is no fear that control might be lost in a second, for the Nagorno-Karabakh Army is known to be the best trained and war hardened army in the Caucuses. Finally, whereas in the Kosovo Model, politicians have failed to deliver a functioning government, the people of Nagorno-Karabakh just elected their third president and Government institutions are fully functional, with major projects underway, rebuilding the infrastructure with local as well as outside help. One would think that despite its meager means, and despite an ongoing blockade, Nagorno-Karabakh appears to be unfazed by ongoing negotiations that seem to be going nowhere, and from which Nagorno-Karabakh is markedly absent. Unlike Kosovo, US led forces of the North Atlantic Treaty Organization did not bomb Azeri troops out of Nagorno'sKarabakh; Nagorno'sKarabakh is not being governed by the United Nations; the west is not supporting its bid for statehood; International courts are not prosecuting Azeri leaders as war criminals for the pogroms committed in Sumgayit and the indiscriminate bombardment of civilians in Nagorno-Karabakh. It is the people of Nagorno'sKarabakh that have succeeded in creating de facto independence, rebuilding a war ravaged country. What the West should be worried about in both the case for Kosovo and Nagorno'sKarabakh is the new round of bloodshed and conflict that could be generated by unresolved conflicts. The right to self determination should supersede territorial integrity if the world should become devoid of conflict. The race to arms by Azerbaijan, and its warmongering calls for war should be taken seriously by the West. If Azerbaijan were to engage in resolving the conflict by military means, the repercussions could destabilize the whole region. It would also disrupt the grand designs for Azeri oil and endanger the proposed pipeline as well as the railway that are bypassing Armenia. It should also be a warning to the people of Nagorno'sKarabakh. If it is Azerbaijan's intention to resolve the conflict by military means, then Nagorno'sKarabakh should freeze all negotiations and declare independence . Now that's a Kosovar lead to follow.
Friday, December 14, 2007
Those Who Want Reconciliation Versus Those Who Seek Justice
BY HARUT SASSOUNIAN
While I anticipated that Turkish denialists would be unhappy with my last column, "Armenians Demand Justice, Not Recognition," I did not expect that among my vocal critics would be "liberal" Turkish scholars and their Armenian cohorts.Within minutes of my column's posting on "armworkshop" -- a website based at University of Michigan that advocates reconciliation (but without any consequences) between Armenians and Turks -- a plethora of reactions started pouring in. A Turkish scholar, Erol Koroglu, threw the first stone by sarcastically calling himself a "stupid" Turk. He was responding to my statement that denialist Turks "cleverly" refuse to recognize the Armenian Genocide in order to preempt further Armenian demands for restitution and return of land. Two "reconciliationist" Armenian members of the "armworkshop" immediately chimed in. Sebouh Aslanian of Columbia University said he agreed with Dr. Koroglu about "this unfortunate editorial." Aslanian went on to say, "Mr. Sassounian does not have the authority to represent all (or even most) Armenians. He is certainly not representing me," even though nowhere in my column I had claimed to represent Mr. Aslanian or anyone else. The next posting on the "armworkshop" came from businessman A. Nurhan Becidyan, formerly of Turkey. He said he agreed with "Sebouh that Harut Sassounian is not representing all Armenians." Neither Aslanian nor Becidyan gave an explanation as to why they disagreed with my column and why they were opposed to Armenians receiving compensation for their losses. Even more bizarre was the comment posted on "armworkshop" by Prof. Halil Berktay, an otherwise respected Turkish scholar and an outspoken critic of the Turkish government's denialist policies. Not satisfied that only two Armenians had disagreed with my contention that Armenians should demand justice, Prof. Berktay tried to provoke more Armenians to say that they disagreed with me: "And where are the Armenian voices, groups, organizations, etc., to loudly and explicitly oppose him [Sassounian]?" he wrote. "To diassociate themselves emphatically from this '3-R' position and to take a public stand against it?"Mr. Aslanian, in a second e-mail, said he agreed with Prof. Berktay. "It would be reassuring if more Armenians who usually remain SILENT on the sidelines and are complacent step up to the plate and at least say 'NOT IN MY NAME,'" he wrote. Prof. Dennis Papazian refused to bite the bait and instead suggested in his "armworkshop" posting that a conference be organized on this topic to see "the variation of opinion within the Armenian and Turkish communities."Prof. Dalita Roger-Hacyan of France recalled in her posting that "not all Turks are afraid of reparations. One Turkish lady on this list was mentioning justice and compensation not long ago." Prof. Ann Lousin, the chair of the Genocide Research Project Committee of the Armenian Bar Association, wrote in her posting that she wanted Ankara to reflect the truth about the Armenian Genocide in Turkish textbooks. She wanted Armenian churches and monuments identified as such and Armenian churches given "some compensation." She said: "Beyond that, there should be room for debate." She also wrote that she did not want the house her grandparents owned in Sis in which her father and his siblings grew up. "I would like to be certain that the Armenian cemetery in that city, where my ancestors (hopefully) lie undisturbed, is well-kept-up and free of vandalism, that the seat of the Catholicos above the city is recognized as such, etc. There were four Armenian churches in Sis in 1910 -- two Apostolic, one Protestant, and one Catholic. I know there aren't enough Armenians there to justify renovation and reactivation, but I would like the buildings, if still standing, identified as such," she wrote. Ragnar Naess, all the way from Norway, came to the defense of this writer's column. He posted on the "armworkshop" the following comment: "Of course from a standpoint of general ethics, Mr. Sassounian's words cannot be contradicted;. I would even say that people murdered and properties stolen more than 100 years ago might be compensated for. So I envisage that Mr. Sassounian in the name of general morality wants a general process of justice regarding all who had relatives murdered and properties stolen in the final phase of the Ottoman Empire." Prof. Ugurhan Berkok asked the following interesting question to the "armworkshop" members: "Beyond the politics, ethics and morals, I have some legal questions on this RRR discussion. Forget about R1 [Recognition] for a moment and concentrate on law. Can't victims' descendants file claims under current Turkish laws? After all, deportation is acknowledged by the Republic of Turkey. Now assume R1. No political (legally non-binding) statements to the effect of 'no claims will be made' are credible because R1 will legally enable victims' descendants to make claims. Thus Sassounian's opinion is in fact reality, whether the intention is there or not because no organization can coerce individual descendants to sign legally-binding 'no-claim' promises. Thus the three R's are not legally splittable. Am I not right?" In addition to the postings on the "armworkshop," many Armenians from around the world wrote directly to this writer expressing their agreement with him. Here are some examples:Dikran Abrahamian (Canada): "What Mr. Sassounian presented in his column is a platform -- clear and concise. I wish our political entities would adopt and start working on it in earnest, and not waste their energy, money and the outpouring of volunteers in other directions."Benon Sevan, former United Nations Under-Secretary-General (Cyprus): "Most heartfelt congratulations on your column which puts the right emphasis and provides the direction towards which we should all strive and not simply demand recognition of the Genocide;. I take this opportunity to express my sincere appreciation for your excellent and courageous columns."Bagrad Nazarian (London): "Sassounian's column is a new and welcome departure;. The Armenian state/government must formally and effectively mobilize the entire nation (INCLUDING THE DIASPORA into the Armenian state structures) on this issue and speak and act on its behalf at international courts and tribunals (The Hague, UN, etc.). Why haven't we as a nation -- INCLUDING THE DIASPORA -- debated this issue at the state level involving the whole nation -- including the Diaspora -- and worked out its unshakable and real de jure position, not just a token and very inadequate and almost meaningless 'international recognition of the Genocide?' Surely the Armenian government/parliament can establish an Armenian Genocide Reparations Commission (along the lines of South Africa's Truth and Reconciliation Commission which successfully buried Apartheid) to formally assess and ascertain the extent and nature of our losses, the role of the 'international community'/the Great Powers, their unfulfilled promises, and formulate the ways and means of calling Turkey to account? It's high time we stopped (both in the Diaspora as well as in Armenia) treating this most important national issue as an academic/scholarly issue for various university departments or a tactical and token foreign policy issue, a sort of an international 'loves me loves me not' game whether this or that parliament will recognize the Genocide!"Mihran Keheyian (London): "I totally agree with Mr. Sassounian's analysis and strategy on the Armenian Genocide. We should pursue it as a state no matter how long it takes. We should also make moves in order to activate the Sevres Treaty."Maurice Kelechian (San Jose, CA): "Sassounian opened Pandora's Box! Not only is he shaking the Turkish foundation by its entirety, but also rattling the Armenian cage which seems trapped in its own cage or running like a hamster in a never-ending loop of genocide recognition -- instead of dictating the day after;. His sharp pen is piercing the fake Turkish shield that is always trying to hide or misguide the taboo subject, forgetting how their next-door neighbor, the mighty Soviet Union, fell apart without firing a single shot! It fell apart because truth was chipping at its foundation, and that is exactly what is going to happen to Turkey sooner than later;. Mr. Sassounian is indirectly creating a fusion of Turkish and Armenian reality which neither one of them is happy with. His single-handed effort is illuminating the darkest demand of Justice! But my question remains why is he the only one who has been able to get out of this never-ending loop and is able to analyze it realistically from a distance and figure out the full picture of Justice?"David Boyajian (Newton, MA): "Sassounian's column demonstrates once again that he is not only a fine writer -- perhaps the best Armenian American writer and investigative journalist today -- but also an opinion leader. I agree with him that we must move beyond mere genocide 'acknowledgment.'" It is noteworthy that hardly any Armenian, even among armworkshop's reconciliationist members, responded positively to Prof. Berktay's attempt to incite a large number of Armenians to repudiate this writer's column outlining Armenians' just demands for restitution and return of their usurped lands.
Friday, December 14, 2007
While I anticipated that Turkish denialists would be unhappy with my last column, "Armenians Demand Justice, Not Recognition," I did not expect that among my vocal critics would be "liberal" Turkish scholars and their Armenian cohorts.Within minutes of my column's posting on "armworkshop" -- a website based at University of Michigan that advocates reconciliation (but without any consequences) between Armenians and Turks -- a plethora of reactions started pouring in. A Turkish scholar, Erol Koroglu, threw the first stone by sarcastically calling himself a "stupid" Turk. He was responding to my statement that denialist Turks "cleverly" refuse to recognize the Armenian Genocide in order to preempt further Armenian demands for restitution and return of land. Two "reconciliationist" Armenian members of the "armworkshop" immediately chimed in. Sebouh Aslanian of Columbia University said he agreed with Dr. Koroglu about "this unfortunate editorial." Aslanian went on to say, "Mr. Sassounian does not have the authority to represent all (or even most) Armenians. He is certainly not representing me," even though nowhere in my column I had claimed to represent Mr. Aslanian or anyone else. The next posting on the "armworkshop" came from businessman A. Nurhan Becidyan, formerly of Turkey. He said he agreed with "Sebouh that Harut Sassounian is not representing all Armenians." Neither Aslanian nor Becidyan gave an explanation as to why they disagreed with my column and why they were opposed to Armenians receiving compensation for their losses. Even more bizarre was the comment posted on "armworkshop" by Prof. Halil Berktay, an otherwise respected Turkish scholar and an outspoken critic of the Turkish government's denialist policies. Not satisfied that only two Armenians had disagreed with my contention that Armenians should demand justice, Prof. Berktay tried to provoke more Armenians to say that they disagreed with me: "And where are the Armenian voices, groups, organizations, etc., to loudly and explicitly oppose him [Sassounian]?" he wrote. "To diassociate themselves emphatically from this '3-R' position and to take a public stand against it?"Mr. Aslanian, in a second e-mail, said he agreed with Prof. Berktay. "It would be reassuring if more Armenians who usually remain SILENT on the sidelines and are complacent step up to the plate and at least say 'NOT IN MY NAME,'" he wrote. Prof. Dennis Papazian refused to bite the bait and instead suggested in his "armworkshop" posting that a conference be organized on this topic to see "the variation of opinion within the Armenian and Turkish communities."Prof. Dalita Roger-Hacyan of France recalled in her posting that "not all Turks are afraid of reparations. One Turkish lady on this list was mentioning justice and compensation not long ago." Prof. Ann Lousin, the chair of the Genocide Research Project Committee of the Armenian Bar Association, wrote in her posting that she wanted Ankara to reflect the truth about the Armenian Genocide in Turkish textbooks. She wanted Armenian churches and monuments identified as such and Armenian churches given "some compensation." She said: "Beyond that, there should be room for debate." She also wrote that she did not want the house her grandparents owned in Sis in which her father and his siblings grew up. "I would like to be certain that the Armenian cemetery in that city, where my ancestors (hopefully) lie undisturbed, is well-kept-up and free of vandalism, that the seat of the Catholicos above the city is recognized as such, etc. There were four Armenian churches in Sis in 1910 -- two Apostolic, one Protestant, and one Catholic. I know there aren't enough Armenians there to justify renovation and reactivation, but I would like the buildings, if still standing, identified as such," she wrote. Ragnar Naess, all the way from Norway, came to the defense of this writer's column. He posted on the "armworkshop" the following comment: "Of course from a standpoint of general ethics, Mr. Sassounian's words cannot be contradicted;. I would even say that people murdered and properties stolen more than 100 years ago might be compensated for. So I envisage that Mr. Sassounian in the name of general morality wants a general process of justice regarding all who had relatives murdered and properties stolen in the final phase of the Ottoman Empire." Prof. Ugurhan Berkok asked the following interesting question to the "armworkshop" members: "Beyond the politics, ethics and morals, I have some legal questions on this RRR discussion. Forget about R1 [Recognition] for a moment and concentrate on law. Can't victims' descendants file claims under current Turkish laws? After all, deportation is acknowledged by the Republic of Turkey. Now assume R1. No political (legally non-binding) statements to the effect of 'no claims will be made' are credible because R1 will legally enable victims' descendants to make claims. Thus Sassounian's opinion is in fact reality, whether the intention is there or not because no organization can coerce individual descendants to sign legally-binding 'no-claim' promises. Thus the three R's are not legally splittable. Am I not right?" In addition to the postings on the "armworkshop," many Armenians from around the world wrote directly to this writer expressing their agreement with him. Here are some examples:Dikran Abrahamian (Canada): "What Mr. Sassounian presented in his column is a platform -- clear and concise. I wish our political entities would adopt and start working on it in earnest, and not waste their energy, money and the outpouring of volunteers in other directions."Benon Sevan, former United Nations Under-Secretary-General (Cyprus): "Most heartfelt congratulations on your column which puts the right emphasis and provides the direction towards which we should all strive and not simply demand recognition of the Genocide;. I take this opportunity to express my sincere appreciation for your excellent and courageous columns."Bagrad Nazarian (London): "Sassounian's column is a new and welcome departure;. The Armenian state/government must formally and effectively mobilize the entire nation (INCLUDING THE DIASPORA into the Armenian state structures) on this issue and speak and act on its behalf at international courts and tribunals (The Hague, UN, etc.). Why haven't we as a nation -- INCLUDING THE DIASPORA -- debated this issue at the state level involving the whole nation -- including the Diaspora -- and worked out its unshakable and real de jure position, not just a token and very inadequate and almost meaningless 'international recognition of the Genocide?' Surely the Armenian government/parliament can establish an Armenian Genocide Reparations Commission (along the lines of South Africa's Truth and Reconciliation Commission which successfully buried Apartheid) to formally assess and ascertain the extent and nature of our losses, the role of the 'international community'/the Great Powers, their unfulfilled promises, and formulate the ways and means of calling Turkey to account? It's high time we stopped (both in the Diaspora as well as in Armenia) treating this most important national issue as an academic/scholarly issue for various university departments or a tactical and token foreign policy issue, a sort of an international 'loves me loves me not' game whether this or that parliament will recognize the Genocide!"Mihran Keheyian (London): "I totally agree with Mr. Sassounian's analysis and strategy on the Armenian Genocide. We should pursue it as a state no matter how long it takes. We should also make moves in order to activate the Sevres Treaty."Maurice Kelechian (San Jose, CA): "Sassounian opened Pandora's Box! Not only is he shaking the Turkish foundation by its entirety, but also rattling the Armenian cage which seems trapped in its own cage or running like a hamster in a never-ending loop of genocide recognition -- instead of dictating the day after;. His sharp pen is piercing the fake Turkish shield that is always trying to hide or misguide the taboo subject, forgetting how their next-door neighbor, the mighty Soviet Union, fell apart without firing a single shot! It fell apart because truth was chipping at its foundation, and that is exactly what is going to happen to Turkey sooner than later;. Mr. Sassounian is indirectly creating a fusion of Turkish and Armenian reality which neither one of them is happy with. His single-handed effort is illuminating the darkest demand of Justice! But my question remains why is he the only one who has been able to get out of this never-ending loop and is able to analyze it realistically from a distance and figure out the full picture of Justice?"David Boyajian (Newton, MA): "Sassounian's column demonstrates once again that he is not only a fine writer -- perhaps the best Armenian American writer and investigative journalist today -- but also an opinion leader. I agree with him that we must move beyond mere genocide 'acknowledgment.'" It is noteworthy that hardly any Armenian, even among armworkshop's reconciliationist members, responded positively to Prof. Berktay's attempt to incite a large number of Armenians to repudiate this writer's column outlining Armenians' just demands for restitution and return of their usurped lands.
Friday, December 14, 2007
EP President: I am hopeful Turkey will recognize Armenian Genocide one day
European Parliament President Hans-Gert Pöttering said he is hopeful that Turkey will recognize the Armenian Genocide one day. “I am hopeful the day will come and Turkey will come to recognize the Armenian Genocide. “Turkey should acknowledge the atrocities committed against the Armenian people,” he added, Armenia Today reports
Armenian bloggers handed a bar of soap to imitator of “Days of Azerbaijan” in Yerevan
/PanARMENIAN.Net/ A group of Armenian bloggers handed a symbolic present – a bar of soap - to Georgy Vanyan, the initiator of “Days of Azerbaijan” in Yerevan. The present was handed with a wish “for better work.”The measure had for an object to teach the organizers of the so-called Days of Azerbaijan a good lesson. December 17, a rather strange event titled “Days of Azerbaijan” took place in Yerevan. The event was organized by well known director of Mkhitar Sabastatsi educational complex Ashot Bleyan and his assistant Georgy Vanyan, who represents a Caucasus center of peace sponsored by the UK Embassy. Not to mention absurdity of the event jointly with a state which tries to justify Armenia and Nagorno Karabakh’s blockade in the eyes of the world community, it’s noteworthy that such an initiative could hardly occur in Azerbaijan. The RA Armenian Ministry of Science and Education did not react. Armenian schoolchildren were offered to write a composition with a title “Open letter to my peer”, “How I see Azerbaijan”, “Armenia-Azerbaijan: the future.”Comments are unnecessary, but taking into account the writings of the schoolchildren who are being filled with the ideas that “Baku and Ankara are Armenia’s best friends and the evil comes from Diaspora and Dashnaks, who keep on speaking of a genocide.” No one wants war, especially Armenians. But there is a difference between desire for peace and treason. Unfortunately, Bleyan and Vanyan are not the people to understand this.
International Association of Genocide Scholars recognized Assyrian and Greek genocides
/PanARMENIAN.Net/ In a groundbreaking move, the International Association of Genocide Scholars (IAGS) has voted overwhelmingly to recognize the genocides inflicted on Assyrian and Greek populations of the Ottoman Empire between 1914 and 1923, independent French journalist Jean Eckian told PanARMENIAN.Net.The resolution passed with the support of 83 per cent of IAGS members. The resolution declares that "it is the conviction of the International Association of Genocide Scholars that the Ottoman campaign against Christian minorities of the Empire between 1914 and 1923 constituted Genocide against Armenians, Assyrians, and Pontian and Anatolian Greeks." It calls upon the government of Turkey “to acknowledge the genocides against these populations, to issue a formal apology, and to take prompt and meaningful steps toward restitution." In 1997, the IAGS officially recognized the Armenian Genocide. The current resolution notes that while activist and scholarly efforts have resulted in widespread recognition of the Armenian Genocide, there has been "little recognition of similar genocides against other Christian minorities of the Ottoman Empire." The resolution reads that "denial of genocide is widely recognized as the final stage of genocide, enshrining impunity for the perpetrators of genocide, and demonstrably paving the way for future genocides."
Monday, December 17, 2007
ՎԱՆՈ ՍԻՐԱԴԵՂՅԱՆ. ՏԵՐ-ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԸ ՍՊԱՌԵԼ ԷՐ ԻՐԵՆ ԴԵՌ 1996-ԻՆ
Թատերական հրապարակում կազմակերպված վերջին միտինգի միակ առանձնահատկությունը՝ պաստառներն էին «ԼԵՎՈՆ VII. ԱՐՔԱ ՀԱՅՈՑ» մակագրությամբ։ Եւ պետք է ասել, որ Տեր-Պետրոսյանը մեծագույն հաճույքով էր լսում իրեն արքա հռչակող 21-րդ դարի կռապաշտների վանկարկումները։
Ամեն ինչ այնքան ծիծաղելի չէր լինի, եթե մեր աչքի առաջ պատմության գիրկն անցած ԼՏՊ-ն հենց իր երբեմնի զինակցի բնորոշմամբ՝ հեռացած չլիներ «հոգնածության եւ սպառվածության» ախտորոշմամբ։ Վանո Սիրադեղյանը, որին ԼՏՊ-ն միտինգային հարթակից կեցցեներ է ուղղում, դեռ 1998 թվականին, գնահատելով 1996թ. նախագահական ընտրությունները, Ազգային հեռուստատեսության «Մարդու ժամանակը» ծրագրում, ասում էր. «1996 թվականի չարաբաստիկ ընտրություններից մի ամիս առաջ պարզ դարձավ, որ ձախողում է սպասվում։ Ոմանց մոտ նույնիսկ այնպիսի տպավորություն էր ստեղծվել, որ այդքան ապաշնորհ ընտրական կամպանիա կարող է լինել միայն մի դեպքում՝ եթե նախագահը չէր ուզում ընտրվել...
Այնուամենայնիվ, 96թ. այդ ամբողջ անհամությունը վերագրում եմ Տեր-Պետրոսյանի հոգնածությանը։ Արդեն սպառել էր իրեն։ Այդ դեպքերից հետո նախագահն ընկավ եռամսյա դեպրեսիայի մեջ։ Ուզում էր, որ ես էլ հրաժարվեմ պաշտոնից, Վազգեն Սարգսյանն էլ։ Մի խոսքով, կարծես ոչ մի բան էլ չէր ուզում։
Ամբողջ պետական համակարգը հուսահատված էր, կազմալուծված, երեք ամիս կառավարություն չէր ձեւավորվում։ Հին կառավարությունն էլ չէր աշխատում։ Այդ կառավարությունն առհասարակ չէր աշխատում 96-ի հունվարից, որովհետեւ այդ ժամանակ նախագահը Բագրատյանին ասել էր, որ նրան ազատելու է աշխատանքից։ Ո՞վ կաշխատեր այդ դեպքում։ Այդպես մի տարի կորցրինք։ Մի տարի էլ կորցրինք 97 թվականին, երբ երկիշխանություն էր հանրապետությունում։ Բայց հետո երեւաց, որ ամբողջ 97 թիվը Տեր-Պետրոսյանը պատրաստում էր իր հեռանալը»։
Ընդգծենք՝ հեղինակը պատահական մարդ չէ. Վանո Սիրադեղյանը հոյակապ գիտեր 96-98 թվականներին ե՛ւ նախագահի, ե՛ւ կառավարության անդամալույծ վիճակը։
Հարց է առաջանում. եթե 50-ամյակը նոր բոլորած ԼՏՊ-ն 1996-ին արդեն լիովին սպառել էր իրեն, ապա 60-ը բոլորելուց հետո, այդ ի՞նչ նոր թափ ու լիցք ստացավ «հոգնած» եւ «սպառված» մարդը։ Գուցե նա շփոթե՞լ է քաղաքականությունը հումանիտար գիտության հետ, ուր այս տարիները փորձառություն են բերում եւ կարելի է նոր խոսք ասել։
Ամեն դեպքում, տեսականորեն եթե ընդունենք, որ 60 տարին գիտնականի համար ուժերի ծաղկման շրջան է, ապա քաղաքականությունը եւ պետությունը հոգնած-հեռացած, սպառված-հեռացածից սպասելիք չի կարող ունենալ։
Շատերը դեռեւս հիշում են նույն Վանո Սիրադեղյանի մեկ այլ՝ առավել քան ուշագրավ գնահատականը՝ ուղղված ԼՏՊ-ին։ 1998թ. նոյեմբերի 10-ին լրագրողի տված հարցին, թե «ՆԳ եւ ԱԱ միացումը արդյոք սարքած չէ՞ր Սիրադեղյանին ուժային լծակներից հեռացնելու համար»,- Վ.Սիրադեղյանը ցնցող պատասխան է տվել։ Սիրադեղյանի պատասխանը այսօր ԼՏՊ-ի կողքին կանգնած պետության եւ պետականության մասին դույզն-ինչ մտահոգ մարդկանց համար պիտի որ կողմնորոշիչ լինի։ Այն պիտի դաս լինի հիշողության կորուստ ունեցող մոլորյալների համար։
Ահավասիկ. «Իմ գնալու հարցը լրիվ ավտոնոմ գոյություն ուներ, իսկ միջոցները, իմ համոզմամբ, տեղի ունեցավ, քանի որ Լ.Տեր-Պետրոսյանը չգիտեր, թե ազգային անվտանգության ծառայությունը ինչ է անելու այս երկրում։ Նա ազգային անվտանգության կոնցեպցիա չուներ. վերացնել՝ նորը կազմավորել, բարեփոխումներ անցկացնել, թե ինչ՝ ինքը չէր պատկերացնում։ Դրանք միացրեց, կարծելով, թե ժամանակին մի բան կմտածի»։
Ասենք, Լեւոն էֆենդին, որն ազգային գաղափարախոսությունը միֆ է համարում եւ կոսմոպոլիտիզմի դասական օրինակ տալիս, ինչպե՞ս կարող էր ազգային անվտանգության հայեցակարգ ունենալ։
Այսօր նույն պատմությունը ուզում է կրկնել՝ իշխանության գալ առանց հստակ պատկերացումների, թե ինչ է պետք անել։ «Ընթացքում մի բան կմտածեմ» մտայնությամբ երկիր ղեկավարելու պտուղները մենք տեսել ենք, տեսել է նաեւ Վանո Սիրադեղյանը։ Իսկ ԼՏՊ-ն ոչ մի քայլ առաջ չի գնացել, մնացել է ճիշտ այնպիսին, ինչպես նրան բնութագրել է իր զինակիցը եւ ընկերը։
Ռ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ
Ամեն ինչ այնքան ծիծաղելի չէր լինի, եթե մեր աչքի առաջ պատմության գիրկն անցած ԼՏՊ-ն հենց իր երբեմնի զինակցի բնորոշմամբ՝ հեռացած չլիներ «հոգնածության եւ սպառվածության» ախտորոշմամբ։ Վանո Սիրադեղյանը, որին ԼՏՊ-ն միտինգային հարթակից կեցցեներ է ուղղում, դեռ 1998 թվականին, գնահատելով 1996թ. նախագահական ընտրությունները, Ազգային հեռուստատեսության «Մարդու ժամանակը» ծրագրում, ասում էր. «1996 թվականի չարաբաստիկ ընտրություններից մի ամիս առաջ պարզ դարձավ, որ ձախողում է սպասվում։ Ոմանց մոտ նույնիսկ այնպիսի տպավորություն էր ստեղծվել, որ այդքան ապաշնորհ ընտրական կամպանիա կարող է լինել միայն մի դեպքում՝ եթե նախագահը չէր ուզում ընտրվել...
Այնուամենայնիվ, 96թ. այդ ամբողջ անհամությունը վերագրում եմ Տեր-Պետրոսյանի հոգնածությանը։ Արդեն սպառել էր իրեն։ Այդ դեպքերից հետո նախագահն ընկավ եռամսյա դեպրեսիայի մեջ։ Ուզում էր, որ ես էլ հրաժարվեմ պաշտոնից, Վազգեն Սարգսյանն էլ։ Մի խոսքով, կարծես ոչ մի բան էլ չէր ուզում։
Ամբողջ պետական համակարգը հուսահատված էր, կազմալուծված, երեք ամիս կառավարություն չէր ձեւավորվում։ Հին կառավարությունն էլ չէր աշխատում։ Այդ կառավարությունն առհասարակ չէր աշխատում 96-ի հունվարից, որովհետեւ այդ ժամանակ նախագահը Բագրատյանին ասել էր, որ նրան ազատելու է աշխատանքից։ Ո՞վ կաշխատեր այդ դեպքում։ Այդպես մի տարի կորցրինք։ Մի տարի էլ կորցրինք 97 թվականին, երբ երկիշխանություն էր հանրապետությունում։ Բայց հետո երեւաց, որ ամբողջ 97 թիվը Տեր-Պետրոսյանը պատրաստում էր իր հեռանալը»։
Ընդգծենք՝ հեղինակը պատահական մարդ չէ. Վանո Սիրադեղյանը հոյակապ գիտեր 96-98 թվականներին ե՛ւ նախագահի, ե՛ւ կառավարության անդամալույծ վիճակը։
Հարց է առաջանում. եթե 50-ամյակը նոր բոլորած ԼՏՊ-ն 1996-ին արդեն լիովին սպառել էր իրեն, ապա 60-ը բոլորելուց հետո, այդ ի՞նչ նոր թափ ու լիցք ստացավ «հոգնած» եւ «սպառված» մարդը։ Գուցե նա շփոթե՞լ է քաղաքականությունը հումանիտար գիտության հետ, ուր այս տարիները փորձառություն են բերում եւ կարելի է նոր խոսք ասել։
Ամեն դեպքում, տեսականորեն եթե ընդունենք, որ 60 տարին գիտնականի համար ուժերի ծաղկման շրջան է, ապա քաղաքականությունը եւ պետությունը հոգնած-հեռացած, սպառված-հեռացածից սպասելիք չի կարող ունենալ։
Շատերը դեռեւս հիշում են նույն Վանո Սիրադեղյանի մեկ այլ՝ առավել քան ուշագրավ գնահատականը՝ ուղղված ԼՏՊ-ին։ 1998թ. նոյեմբերի 10-ին լրագրողի տված հարցին, թե «ՆԳ եւ ԱԱ միացումը արդյոք սարքած չէ՞ր Սիրադեղյանին ուժային լծակներից հեռացնելու համար»,- Վ.Սիրադեղյանը ցնցող պատասխան է տվել։ Սիրադեղյանի պատասխանը այսօր ԼՏՊ-ի կողքին կանգնած պետության եւ պետականության մասին դույզն-ինչ մտահոգ մարդկանց համար պիտի որ կողմնորոշիչ լինի։ Այն պիտի դաս լինի հիշողության կորուստ ունեցող մոլորյալների համար։
Ահավասիկ. «Իմ գնալու հարցը լրիվ ավտոնոմ գոյություն ուներ, իսկ միջոցները, իմ համոզմամբ, տեղի ունեցավ, քանի որ Լ.Տեր-Պետրոսյանը չգիտեր, թե ազգային անվտանգության ծառայությունը ինչ է անելու այս երկրում։ Նա ազգային անվտանգության կոնցեպցիա չուներ. վերացնել՝ նորը կազմավորել, բարեփոխումներ անցկացնել, թե ինչ՝ ինքը չէր պատկերացնում։ Դրանք միացրեց, կարծելով, թե ժամանակին մի բան կմտածի»։
Ասենք, Լեւոն էֆենդին, որն ազգային գաղափարախոսությունը միֆ է համարում եւ կոսմոպոլիտիզմի դասական օրինակ տալիս, ինչպե՞ս կարող էր ազգային անվտանգության հայեցակարգ ունենալ։
Այսօր նույն պատմությունը ուզում է կրկնել՝ իշխանության գալ առանց հստակ պատկերացումների, թե ինչ է պետք անել։ «Ընթացքում մի բան կմտածեմ» մտայնությամբ երկիր ղեկավարելու պտուղները մենք տեսել ենք, տեսել է նաեւ Վանո Սիրադեղյանը։ Իսկ ԼՏՊ-ն ոչ մի քայլ առաջ չի գնացել, մնացել է ճիշտ այնպիսին, ինչպես նրան բնութագրել է իր զինակիցը եւ ընկերը։
Ռ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ
ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է, ՈՐ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ ԻՄԱՆԱ ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆԸ – մաս առաջին
ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է, ՈՐ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ ԻՄԱՆԱ ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆԸ – մաս երկրորդ
http://new.aravot.am/am/articles/politics/33621/view
Եվ այս օրերին մենք վերստին համոզվում ենք, որ, ի դեմս նախկին իշխանությունների, ունենք վրեժխնդրությամբ լցված մարդկանց: Մարդկանց, ովքեր խոսքով ժողովրդավարություն են քարոզում, իսկ գործով անում են ճիշտ հակառակ գործողություններ: Ինչո՞վ բացատրել, որ ՀՀՇ-ն, խոսելով արդարության, ընտրությունները ժողովրդավարական մթնոլորտում անցկացնելու մասին, դեռ մինչեւ պաշտոնական քարոզարշավի մեկնարկը, սկսել է լրատվական սանձարձակ շանտաժ: Բոլոր այն քաղաքական գործիչներին, ովքեր չեն բաժանում Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի տեսակետները, շտապում են պիտակավորել, դավաճանության մեջ մեղադրել: Եվ, վերջապես, խոսք է գնում ծախվածության մասին: ՀՀՇ-ական պարագլուխների տրամաբանության համաձայն՝ քաղաքական այն գործիչը, որը շարունակաբար պնդում է իր սկզբունքային տեսակետները եւ ոչ միայն բանավոր, այլեւ գրավոր, չգիտես ինչու, նրանց կողմից հանկարծ ճանաչվում է ծախված: Եվ դա հասարակությանը հրամցվում է այն դեպքում, երբ այսօր Լեւոնին սատարող քաղաքական գործիչներից շատերն անցած տարիների ընթացքում 2-3 անգամ ճամբարափոխության մեջ են նկատվել եւ ոչ միան ճամբարափոխության, այլ նաեւ տրամագծորեն իրարամերժ կարծիքներ են հայտնել թե՛ գործող իշխանությունների, թե՛ նախորդների հասցեին: Մեկ էլ տեսնում ես, որ ՀՀՇ-ական մամուլի էջերում սրանք հանկարծ դառնում են նվիրված ու հավատարիմ, իսկ մյուսները՝ ծախված: Եվ վերջապես. մարդ պետք է տարրական բարոյականություն ունենա, երբ հարեւան Թուրքիայի մամուլը հեղեղված է հոդվածներով, ուր ուղղակիորեն գրվում է Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ընտրարշավը ֆինանսավորելու նպատակահարմարության մասին ու դա արվում է անթաքույց, լկտիություն ունենա եւ ասի՝ ծախվածը «Ազգային Միաբանությունն» է:
Շարունակությունը http://new.aravot.am/am/articles/politics/33621/view
http://new.aravot.am/am/articles/politics/33621/view
Եվ այս օրերին մենք վերստին համոզվում ենք, որ, ի դեմս նախկին իշխանությունների, ունենք վրեժխնդրությամբ լցված մարդկանց: Մարդկանց, ովքեր խոսքով ժողովրդավարություն են քարոզում, իսկ գործով անում են ճիշտ հակառակ գործողություններ: Ինչո՞վ բացատրել, որ ՀՀՇ-ն, խոսելով արդարության, ընտրությունները ժողովրդավարական մթնոլորտում անցկացնելու մասին, դեռ մինչեւ պաշտոնական քարոզարշավի մեկնարկը, սկսել է լրատվական սանձարձակ շանտաժ: Բոլոր այն քաղաքական գործիչներին, ովքեր չեն բաժանում Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի տեսակետները, շտապում են պիտակավորել, դավաճանության մեջ մեղադրել: Եվ, վերջապես, խոսք է գնում ծախվածության մասին: ՀՀՇ-ական պարագլուխների տրամաբանության համաձայն՝ քաղաքական այն գործիչը, որը շարունակաբար պնդում է իր սկզբունքային տեսակետները եւ ոչ միայն բանավոր, այլեւ գրավոր, չգիտես ինչու, նրանց կողմից հանկարծ ճանաչվում է ծախված: Եվ դա հասարակությանը հրամցվում է այն դեպքում, երբ այսօր Լեւոնին սատարող քաղաքական գործիչներից շատերն անցած տարիների ընթացքում 2-3 անգամ ճամբարափոխության մեջ են նկատվել եւ ոչ միան ճամբարափոխության, այլ նաեւ տրամագծորեն իրարամերժ կարծիքներ են հայտնել թե՛ գործող իշխանությունների, թե՛ նախորդների հասցեին: Մեկ էլ տեսնում ես, որ ՀՀՇ-ական մամուլի էջերում սրանք հանկարծ դառնում են նվիրված ու հավատարիմ, իսկ մյուսները՝ ծախված: Եվ վերջապես. մարդ պետք է տարրական բարոյականություն ունենա, երբ հարեւան Թուրքիայի մամուլը հեղեղված է հոդվածներով, ուր ուղղակիորեն գրվում է Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ընտրարշավը ֆինանսավորելու նպատակահարմարության մասին ու դա արվում է անթաքույց, լկտիություն ունենա եւ ասի՝ ծախվածը «Ազգային Միաբանությունն» է:
Շարունակությունը http://new.aravot.am/am/articles/politics/33621/view
Thursday, December 13, 2007
ՀԱՅ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՉԿԱՐԳԱՎՈՐՎԱԾՈՒԹՅԱՆ ՊԱՏՃԱՌԸ ՆԱԽԱԳԱՀ ՔՈՉԱՐՅԱՆԸ ՉԷ
Այլ՝ Հայաստանի նկատմամբ Թուրքիայի որդեգրած հակահայկական քաղաքականությունը
ՀԱԿՈԲ ՉԱՔՐՅԱՆ
ՀԱԿՈԲ ՉԱՔՐՅԱՆ
ԱՄՈՒՍՆՈՒԹՅՈՒՆ ԱՅԼԱԿՐՈՆՆԵՐԻ ՀԵՏ
Ինչ ներկայացնում եմ ստորեւ, գրել եմ շուրջ տարիուկես առաջ, երբ պաշտոնավարում էի Սիրիայում Հայաստանի դեսպանությունում` կատարելով հյուպատոսի պարտականությունները: Գրել ու կողքի եմ դրել, որովհետեւ չեմ սիրում խորհուրդներ եւ առավելապես խորհուրդ տվողներին, ուրիշի կյանքին խառնվողներին ու սովորեցնողներին:
Թեմային կրկին անդրադառնալուս պատճառը հեռուստահաղորդման ժամանակ մի երիտասարդ հայուհու հպարտորեն արված հայտարարությունն էր, որ ինքն ամուսնացել է այլադավան երիտասարդի հետ ու դավանափոխ եղել: Անշուշտ իր գործն է, սակայն նրա եւ նման քայլի պատրաստվող հայուհիների համար ուզում եմ պատմել այս պատմությունը:
Դամասկոս, Հայաստանի դեսպանություն: Կեսօր էր, մոտեցավ քարտուղարուհին եւ ասաց, որ մի կին ուզում է ինձ տեսնել:
- Ծանո՞թ է, - հարցրեցի, - անձամբ ի՞նձ է ուզում տեսնել, թե գործով է եկել:
- Չգիտեմ,- պատասխանեց օրիորդ Ցոլարը,- ասաց՝ հայաստանցի եմ, ուզում եմ խոսել հյուպատոսի հետ:
Տարօրինակ էր, ընդհանրապես, դեսպանություն այցելելիս մարդիկ քարտուղարուհուն տեղեկացնում են, թե ում ինչ գործով են ուզում հանդիպել, եթե անձնական ժամադրություն չէ, իսկ հյուպատոսին հանդիպելու ցանկությունը լինում է միայն այն դեպքում, երբ օրիորդը չի կարողանում հարցին պատասխանել, իսկ այսպես, առանց հարցը ներկայացնելու... Թողեցի գործս ու գնացի սրահ, ուր սովորաբար ընդունում էինք այցելուներին: Միջին տարիքի մի համակրելի տիկին հուզված հետ ու առաջ էր անում սրահում: Առաջարկեցի նստել, աղջկան խնդրեցի սուրճ բերել , ես էլ նստեցի ու սպասեցի, որ սկսի: Կինն ուղղակի նայում էր աչքերիս մեջ` ինձ համար ոչ հասկանալի հայացքով: Նայում էր անթարթ, երկար, հետո սկսեց խոսել.
- Հայաստանցի եմ,- ասաց,- Երեւանում եմ ծնվել, հայրս զինվորական էր, դեռ դպրոցական էի, տեղափոխվեցինք Ռուսաստան, քաղաքից քաղաք, մինչեւ հանգրվանեցինք Լենինգրադում: Ուսումս շարունակեցի ճարտարագիտական համալսարանում: Համակուրսեցիս` Ահմադը, շատ ուշադիր էր իմ նկատմամբ, ես էլ սիրահարվեցի, ամուսնացանք: Երիտասարդ տարիներին չէի զգում տարբերությունը, չէի հասկանում, որ ես օտար եմ, շատ օտար բոլոր այն երկրներում, որտեղ ապրել եմ. ամուսինս բիզնեսով է զբաղվում, հաճախ ենք ստիպված եղել երկրից երկիր տեղափոխվել, բայց դրանք բոլորն էլ մուսուլմանական են եղել:
Կինը, որի անունը Գայանե էր, անհասկանալի հոգեվիճակում էր, խոսում էր ու խոսում, պատմում էր ու պատմում, իսկ ես չէի հասկանում, թե ուր է տանում իր խոսքը, ինչու է եկել դեսպանություն, ինչ է ուզում ինձանից: Րոպեներն արդեն ժամ էին դառնում, ես շատ գործ ունեի, բայց չէի կարողանում ընդհատել նրան: Ուղիղ 45 րոպե խոսելուց հետո մեկ էլ շրջվեց, թե՝ Դուք գործ չունե՞ք, որ այսքան ժամանակ ինձ հատկացրիք:
- Ունեի,- ասացի,- ունեմ եւ շատ գործ, դրա համար էլ հիմա բացատրեք, թե ինչ խնդիր ունեք:
- Խնդիր,- թախծալի ժպտաց Գայանեն,- խնդիրս սա էր, հայի կարոտ ունեի, հայաստանցու հետ խոսելու անհրաժեշտություն ունեի, արդեն քանի տարի Դամասկոսում եմ ապրում, բայց ոչ մեկի հետ շփում չունեմ, հայ համայնքի հետ կապ չեմ էլ փնտրում, գիտեմ, անցանկալի եմ իրենց համար, եթե ամուսինս քրիստոնյա արաբ լիներ, գուցե վերապահումով ինձ ներեին, մեկ-երկուսը մոտ թողնեին, բայց մուսուլմանի հետ, այն էլ հայաստանցու ամուսնութունը ոչ մի կերպ չի ներվում: Գնացել էի եկեղեցի, հայ կանայք մտնում, դուրս էին գալիս, չհամարձակվեցի որեւէ մեկին մոտենալ:
Վաղուց եմ ամուսնացել, այն ժամանակ խորհրդային երկրում մեզ համար ոչ մի կրոն չկար, ոչ էլ հավատ, ամոթ էր անգամ այդ մասին խոսել: Ես էլ Ռուսաստանում էի մեծացել, ի՞նչ իմանայի: Ամուսնուս հիմա էլ եմ սիրում, հրաշալի անձնավորություն է, բայց որքան տարիներն անցնում են, այնքան հեռանում ենք իրարից: Նա ավելի է մոտենում իր սովորույթներին, ես էլ խորանում եմ իմ մենակության մեջ: Երբ զավակներս փոքր էին, զբաղված էի, չէի զգում, որ ապրում եմ Բահրեյնում, հետո Քաթարում, Հորդանանում, Սիրիայում: Տղաներս հիմա մեծ են եւ իսկական մահմեդական, իրենք իրենց կյանքն ունեն: Ամուսինս թերեւս միակ մարդն է, որ ինձ հասկանում է: Նա էլ ամիսներով բացակայում է, ես ուղղակի խենթանում եմ: Դե ասեք, ի՞նչ անեմ: Ինչպե՞ս ապրեմ: Հարազատներ չունեմ, ամուսնուս կողմն ինձ չի ընդունում, ծնողներս վաղուց մահացել են, ոչ ոք չունեմ: Այսքան, այսքան մենակ ես ու՞ր գնայի: Եկել եմ ձեզ պատմեմ այս բոլորը, որ մի քիչ հանգստանամ, եկել եմ ձեզ մոտ, ինչպես միակ հույսի, միակ փարոսի, օգնեք ինձ, խնդրում եմ:
Ես պարզապես շվարել էի, ի՞նչ ասեմ այդ տառապող կնոջը: Ի՞նչ խորհուրդ կարող եմ տալ նրան կամ դրա իրավունքն ունե՞մ: Միակ բանը, որ կարող էի անել` բարեկամությունս առաջարկելն էր, այն էլ մի քանի ամսով, քանի դեռ այստեղ եմ, հետո՞:
Դուրս գալուց Գայանեն մի նախադասություն ավելացրեց.
- Խնդրում եմ ոչ ոքի թույլ չտաք կրկնել իմ սխալը, նրանք չեն հասկանում, թե մինչեւ ուր կարող են հասնել:
Իսկ մի քանի օր անց գործով դեսպանատուն եկան մի երիտասարդ արաբ մուսուլման եւ մի գեղանի հայաստանցի տիկին, որոնք հայտարարեցին, թե ամուսիններ են, ներկայացրին իրենց ամուսնական վկայականը, որը մուսուլմանական երկրներում «օրֆի» է կոչվում: Դա ժամանակավոր թուղթ է, որն ամուսնուն ոչինչ չի պարտավորեցնում, որը ամեն պահի կարելի է պատռել կամ դրանից ունենալ մի քանի կանանց հետ միաժամանակ: Իմ բացատրությունները երիտասարդ հայրենակցուհիս ընդհատեց մի կարճ խոսքով` գիտեմ:
Այսպիսի քանի~ դեպքեր կարող ենք պատմել արաբական երկրներում գործող դեսպանությունների ներկա ու նախկին աշխատակիցներս, այսպես կտրուկ պատասխանողներից քանի՜-քանի՜սն են կարճ ժամանակ հետո արցունքախառն մի կերպ իրենց գցում դեսպանություն «ինձ փրկեք» աղաղակելով, քանիսն են վախենում անգամ այդ քայլին դիմելուց, քանիսի ճակատագրերն են խաթարվում, ու էլի շատ ու շատ բաներ:
Այս մասին պատկերացում ունե՞ք, սիրելի օրիորդներ, մտածեք, խնդրում եմ, մինչ կարեւորագույն որոշումն ընդունելը: Հիշեք, չկա այս հարցը կարգավորող օրենք, որով մենք կարողանանք հետ պահել ձեզ այդ քայլից: Մեր օրենքը շատ ժողովրդավարական է ու մարդասիրական, յուրաքանչյուրս մեր կյանքն ապրում ենք, ինչպես ուզում ենք, ուրեմն ինչո՞ւ չուզենալ արժանապատվորեն ապրել այդ կյանքը: Իսկ խաթարված ու խաթարվող երիտասարդ ճակատագրերի, հայ աղջիկներից ծնվող ոչ հայազգի անընդհատ շատացող մանուկների, ու էլի շատ ու շատ նման լուրջ հարցերին եմ ուզում բեւեռել Հայ առաքելական եկեղեցու ուշադրությունը:
Եվ վերջում, իբրեւ սփյուռքի հետ աշխատող անձ, որ լավ ծանոթ եմ հատկապես մերձավորարեւելյան երկրների հայ համայնքների նիստուկացին, ուզում եմ մեկ անգամ էլ ընդգծել Գայանեի այն միտքը, որ հայերն իրեն արհամարհում են: Այդպես է, խառն ամուսնություններն այստեղ դժվար են ընդունվում ընդհանրապես, այլ կրոն ունեցողների հետ ամուսնությունը բացառվում է, իրենք այդ խնդրի առաջ չեն էլ կանգնում, իրենց զավակներին այնպես են դաստիարակում, որ այդ միտքը նրանց գլխում չի էլ ծագում, իսկ հայաստանցի կանանց նման արարքը ոչ միայն անընդունելի, այլեւ ձաղկելի են համարում:
ՆԵԼԼԻ ՄԱԹԵՎՈՍՅԱՆ, ՀՀ ԱԳՆ սփյուռքի հետ կապերի գործակալության խորհրդական
Թեմային կրկին անդրադառնալուս պատճառը հեռուստահաղորդման ժամանակ մի երիտասարդ հայուհու հպարտորեն արված հայտարարությունն էր, որ ինքն ամուսնացել է այլադավան երիտասարդի հետ ու դավանափոխ եղել: Անշուշտ իր գործն է, սակայն նրա եւ նման քայլի պատրաստվող հայուհիների համար ուզում եմ պատմել այս պատմությունը:
Դամասկոս, Հայաստանի դեսպանություն: Կեսօր էր, մոտեցավ քարտուղարուհին եւ ասաց, որ մի կին ուզում է ինձ տեսնել:
- Ծանո՞թ է, - հարցրեցի, - անձամբ ի՞նձ է ուզում տեսնել, թե գործով է եկել:
- Չգիտեմ,- պատասխանեց օրիորդ Ցոլարը,- ասաց՝ հայաստանցի եմ, ուզում եմ խոսել հյուպատոսի հետ:
Տարօրինակ էր, ընդհանրապես, դեսպանություն այցելելիս մարդիկ քարտուղարուհուն տեղեկացնում են, թե ում ինչ գործով են ուզում հանդիպել, եթե անձնական ժամադրություն չէ, իսկ հյուպատոսին հանդիպելու ցանկությունը լինում է միայն այն դեպքում, երբ օրիորդը չի կարողանում հարցին պատասխանել, իսկ այսպես, առանց հարցը ներկայացնելու... Թողեցի գործս ու գնացի սրահ, ուր սովորաբար ընդունում էինք այցելուներին: Միջին տարիքի մի համակրելի տիկին հուզված հետ ու առաջ էր անում սրահում: Առաջարկեցի նստել, աղջկան խնդրեցի սուրճ բերել , ես էլ նստեցի ու սպասեցի, որ սկսի: Կինն ուղղակի նայում էր աչքերիս մեջ` ինձ համար ոչ հասկանալի հայացքով: Նայում էր անթարթ, երկար, հետո սկսեց խոսել.
- Հայաստանցի եմ,- ասաց,- Երեւանում եմ ծնվել, հայրս զինվորական էր, դեռ դպրոցական էի, տեղափոխվեցինք Ռուսաստան, քաղաքից քաղաք, մինչեւ հանգրվանեցինք Լենինգրադում: Ուսումս շարունակեցի ճարտարագիտական համալսարանում: Համակուրսեցիս` Ահմադը, շատ ուշադիր էր իմ նկատմամբ, ես էլ սիրահարվեցի, ամուսնացանք: Երիտասարդ տարիներին չէի զգում տարբերությունը, չէի հասկանում, որ ես օտար եմ, շատ օտար բոլոր այն երկրներում, որտեղ ապրել եմ. ամուսինս բիզնեսով է զբաղվում, հաճախ ենք ստիպված եղել երկրից երկիր տեղափոխվել, բայց դրանք բոլորն էլ մուսուլմանական են եղել:
Կինը, որի անունը Գայանե էր, անհասկանալի հոգեվիճակում էր, խոսում էր ու խոսում, պատմում էր ու պատմում, իսկ ես չէի հասկանում, թե ուր է տանում իր խոսքը, ինչու է եկել դեսպանություն, ինչ է ուզում ինձանից: Րոպեներն արդեն ժամ էին դառնում, ես շատ գործ ունեի, բայց չէի կարողանում ընդհատել նրան: Ուղիղ 45 րոպե խոսելուց հետո մեկ էլ շրջվեց, թե՝ Դուք գործ չունե՞ք, որ այսքան ժամանակ ինձ հատկացրիք:
- Ունեի,- ասացի,- ունեմ եւ շատ գործ, դրա համար էլ հիմա բացատրեք, թե ինչ խնդիր ունեք:
- Խնդիր,- թախծալի ժպտաց Գայանեն,- խնդիրս սա էր, հայի կարոտ ունեի, հայաստանցու հետ խոսելու անհրաժեշտություն ունեի, արդեն քանի տարի Դամասկոսում եմ ապրում, բայց ոչ մեկի հետ շփում չունեմ, հայ համայնքի հետ կապ չեմ էլ փնտրում, գիտեմ, անցանկալի եմ իրենց համար, եթե ամուսինս քրիստոնյա արաբ լիներ, գուցե վերապահումով ինձ ներեին, մեկ-երկուսը մոտ թողնեին, բայց մուսուլմանի հետ, այն էլ հայաստանցու ամուսնութունը ոչ մի կերպ չի ներվում: Գնացել էի եկեղեցի, հայ կանայք մտնում, դուրս էին գալիս, չհամարձակվեցի որեւէ մեկին մոտենալ:
Վաղուց եմ ամուսնացել, այն ժամանակ խորհրդային երկրում մեզ համար ոչ մի կրոն չկար, ոչ էլ հավատ, ամոթ էր անգամ այդ մասին խոսել: Ես էլ Ռուսաստանում էի մեծացել, ի՞նչ իմանայի: Ամուսնուս հիմա էլ եմ սիրում, հրաշալի անձնավորություն է, բայց որքան տարիներն անցնում են, այնքան հեռանում ենք իրարից: Նա ավելի է մոտենում իր սովորույթներին, ես էլ խորանում եմ իմ մենակության մեջ: Երբ զավակներս փոքր էին, զբաղված էի, չէի զգում, որ ապրում եմ Բահրեյնում, հետո Քաթարում, Հորդանանում, Սիրիայում: Տղաներս հիմա մեծ են եւ իսկական մահմեդական, իրենք իրենց կյանքն ունեն: Ամուսինս թերեւս միակ մարդն է, որ ինձ հասկանում է: Նա էլ ամիսներով բացակայում է, ես ուղղակի խենթանում եմ: Դե ասեք, ի՞նչ անեմ: Ինչպե՞ս ապրեմ: Հարազատներ չունեմ, ամուսնուս կողմն ինձ չի ընդունում, ծնողներս վաղուց մահացել են, ոչ ոք չունեմ: Այսքան, այսքան մենակ ես ու՞ր գնայի: Եկել եմ ձեզ պատմեմ այս բոլորը, որ մի քիչ հանգստանամ, եկել եմ ձեզ մոտ, ինչպես միակ հույսի, միակ փարոսի, օգնեք ինձ, խնդրում եմ:
Ես պարզապես շվարել էի, ի՞նչ ասեմ այդ տառապող կնոջը: Ի՞նչ խորհուրդ կարող եմ տալ նրան կամ դրա իրավունքն ունե՞մ: Միակ բանը, որ կարող էի անել` բարեկամությունս առաջարկելն էր, այն էլ մի քանի ամսով, քանի դեռ այստեղ եմ, հետո՞:
Դուրս գալուց Գայանեն մի նախադասություն ավելացրեց.
- Խնդրում եմ ոչ ոքի թույլ չտաք կրկնել իմ սխալը, նրանք չեն հասկանում, թե մինչեւ ուր կարող են հասնել:
Իսկ մի քանի օր անց գործով դեսպանատուն եկան մի երիտասարդ արաբ մուսուլման եւ մի գեղանի հայաստանցի տիկին, որոնք հայտարարեցին, թե ամուսիններ են, ներկայացրին իրենց ամուսնական վկայականը, որը մուսուլմանական երկրներում «օրֆի» է կոչվում: Դա ժամանակավոր թուղթ է, որն ամուսնուն ոչինչ չի պարտավորեցնում, որը ամեն պահի կարելի է պատռել կամ դրանից ունենալ մի քանի կանանց հետ միաժամանակ: Իմ բացատրությունները երիտասարդ հայրենակցուհիս ընդհատեց մի կարճ խոսքով` գիտեմ:
Այսպիսի քանի~ դեպքեր կարող ենք պատմել արաբական երկրներում գործող դեսպանությունների ներկա ու նախկին աշխատակիցներս, այսպես կտրուկ պատասխանողներից քանի՜-քանի՜սն են կարճ ժամանակ հետո արցունքախառն մի կերպ իրենց գցում դեսպանություն «ինձ փրկեք» աղաղակելով, քանիսն են վախենում անգամ այդ քայլին դիմելուց, քանիսի ճակատագրերն են խաթարվում, ու էլի շատ ու շատ բաներ:
Այս մասին պատկերացում ունե՞ք, սիրելի օրիորդներ, մտածեք, խնդրում եմ, մինչ կարեւորագույն որոշումն ընդունելը: Հիշեք, չկա այս հարցը կարգավորող օրենք, որով մենք կարողանանք հետ պահել ձեզ այդ քայլից: Մեր օրենքը շատ ժողովրդավարական է ու մարդասիրական, յուրաքանչյուրս մեր կյանքն ապրում ենք, ինչպես ուզում ենք, ուրեմն ինչո՞ւ չուզենալ արժանապատվորեն ապրել այդ կյանքը: Իսկ խաթարված ու խաթարվող երիտասարդ ճակատագրերի, հայ աղջիկներից ծնվող ոչ հայազգի անընդհատ շատացող մանուկների, ու էլի շատ ու շատ նման լուրջ հարցերին եմ ուզում բեւեռել Հայ առաքելական եկեղեցու ուշադրությունը:
Եվ վերջում, իբրեւ սփյուռքի հետ աշխատող անձ, որ լավ ծանոթ եմ հատկապես մերձավորարեւելյան երկրների հայ համայնքների նիստուկացին, ուզում եմ մեկ անգամ էլ ընդգծել Գայանեի այն միտքը, որ հայերն իրեն արհամարհում են: Այդպես է, խառն ամուսնություններն այստեղ դժվար են ընդունվում ընդհանրապես, այլ կրոն ունեցողների հետ ամուսնությունը բացառվում է, իրենք այդ խնդրի առաջ չեն էլ կանգնում, իրենց զավակներին այնպես են դաստիարակում, որ այդ միտքը նրանց գլխում չի էլ ծագում, իսկ հայաստանցի կանանց նման արարքը ոչ միայն անընդունելի, այլեւ ձաղկելի են համարում:
ՆԵԼԼԻ ՄԱԹԵՎՈՍՅԱՆ, ՀՀ ԱԳՆ սփյուռքի հետ կապերի գործակալության խորհրդական
ԳԵՂԱՄՅԱՆԸ ԲԱՑԱՀԱՅՏՈՒՄ Է
«Ազգային միաբանություն» կուսակցության նախագահ Արտաշես Գեղամյանի երեկ հրավիրած մամուլի ասուլիսը գրեթե ամբողջությամբ նվիրված էր Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին: Իր պահվածքը նա բացատրեց այսպես՝ թող իրենք չսկսեին-չխոսեին, որ պատասխանը չստանային:
Պարոն Գեղամյանը զգուշացրեց, որ եթե Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն ու նրա թիմը շարունակեն վարկաբեկել իրեն, ապա ինքը կհրապարակի այնպիսի տեղեկություններ, որոնք կբացեն նրանց իրական դեմքը: Իսկ մինչ այդ Արտաշես Գեղամյանը Տեր-Պետրոսյանին ու նրա թիմին ուղղեց հետեւյալ հարցերը. «Ինչո՞ւ սպանվեց Մարիուս Յուզբաշյանը: Արդյո՞ք նրա համար, որ նա գիտեր, թե «Ղարաբաղ» կոմիտեում ներդրված ՊԱԿ գործակալներ կան: Ինչո՞ւ սպանեցին Համբարձում Ղանդիլյանին, փառավոր մարդուն, որն անգամ այդ ծանր տարիներին երկաթգիծը ժամացույցի պես աշխատեցնում էր: Չլինի՞ թե Համբարձում Ղանդիլյանը գիտեր, որ ֆակտուրաներն են գնում-գալիս եւ ոչ թե ապրանք է մտնում Հայաստան, իսկ ապրանքը Ռուսաստանում վաճառվում է: Ինչո՞ւ գնդակահարեցին երկաթուղային զորքերի գեներալ Իսահակյանին: Որովհետեւ նա հրաժարվել էր դատարկ վագոն ուղեկցել, մինչդեռ իրենք պատրանք էին ստեղծում: Ինչո՞ւ սպանեցին Համբարձում Գալստյանին: Որովհետեւ նա էլ մանրամասնություններ գիտեր, թե կողոպտված հաստոցները քարավաններով ո՞ւմ բարձր հովանավորությամբ էին գնում Պարսկաստան, եւ որպես մետաղի ջարդոն վաճառվում»: Նաեւ ահազանգեց, որ Տեր-Պետրոսյանը եւ նրա շուրջ հավաքված գործիչները նախապատրաստում են քաղաքացիական բախումներ կազմակերպել. «Իրենք գիտակցում են, որ բացարձակապես ոչ մի շանս չունեն անգամ 5-6 տոկոսի ձայն հավաքելու, դրա համար հրահրելու են քաղաքացիական բախումներ»: Ըստ ԱՄ նախագահի, «ընտրությունների օրը առնվազն 400-500 անկարգություններ են հրահրվելու, որ հետո իրենց կողմից երաշխավորված միջազգային կառույցները միջամտեն այդ գործընթացին: Հունվար ամսվա ընթացքում, հիշեք բառերս, արտասահմանյան՝ միգուցե մամուլով, միգուցե տեղականով, ծայրաստիճան ստահոդ կոմպրոմատների հեղեղ է լինելու թե՛ ընդդիմադիր դաշտի եւ թե՛ իշխանությունների հասցեին»:
Մ. ԵՍԱՅԱՆ
ԴԵՄԻՐՃՅԱՆԸ ՏԵՐ-ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻՆ ՍԽԱԼ Է ՀԱՆՈՒՄ
ՀԺԿ նախագահ Ստեփան Դեմիրճյանը, որը վերջին հանրահավաքում կանգնած էր Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի կողքին եւ խելոք լսում էր Հայաստանի առաջին նախագահի բացատրությունները խորհրդային անմրցունակ տնտեսության պայմաններում շուկայական տնտեսության անցման դժվարությունների մասին, հավանաբար գնացել է տուն եւ ստացել տիկին Ռիմա Դեմիրճյանի հանդիմանանքները, թե՝ ա՛յ տղա, ախր հորդ ստեղծած ծաղկուն տնտեսությունն էին քննադատում, տեր լինեիր: Եվ ուշացումով Ս. Դեմիրճյանը համարձակվել է սխալ հանել Տեր-Պետրոսյանին: «Արմինֆո»-ին տված հարցազրույցում նա նկատել է, թե կարելի էր խուսափել տնտեսական ճգնաժամի այն ծանր հետեւանքներից, որոնք տեղի ունեցան անկախացման առաջին տարիներին դիլետանտության, փորձի պակասի, շուկայական հարաբերությունների այբուբենը չիմանալու պատճառով: Դրանք այդքան ծանր չէին լինի, եթե այդ հարաբերությունների հաստատումը տեղի ունենար դանդաղ եւ ոչ թե կայծակնային արագությամբ: Ս. Դեմիրճյանը գծել է նաեւ Խորհրդային Հայաստանի տնտեսության մի պատկեր, որտեղ գիտատար ճյուղերն էին սկսել աշխատել, քիմիական արդյունաբերությունն իր տեղը զիջել էր սարքաշինությանն ու էլեկտրոնիկային, կրթական համակարգը շատ բարձր մակարդակի էր, իսկ այսօրվա կրթական համակարգը պարզապես խորհրդայինի խղճուկ մնացորդն է:
Ինչպես տեսնում եք, իշխանության եւ ընդդիմության որեւէ գործիչ, ինչ էլ որ ասի, չի կարող նկարագրել Տեր-Պետրոսյան-Դեմիրճյան համագործակցության ողջ անհեռանկարայնությունն այնպես, ինչպես անում է ինքը` Ս. Դեմիրճյանը, տնտեսություն չիմացող Տեր-Պետրոսյանի սխալները բռնելով:
Ա. Վ.
Ինչպես տեսնում եք, իշխանության եւ ընդդիմության որեւէ գործիչ, ինչ էլ որ ասի, չի կարող նկարագրել Տեր-Պետրոսյան-Դեմիրճյան համագործակցության ողջ անհեռանկարայնությունն այնպես, ինչպես անում է ինքը` Ս. Դեմիրճյանը, տնտեսություն չիմացող Տեր-Պետրոսյանի սխալները բռնելով:
Ա. Վ.
Tuesday, December 11, 2007
ՍԵՎ-ՍՊԻՏԱԿ ԿԻՆՈՆԱԿԱՐ` ՏԵՐ-ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ
Առաջին հետեւությունը, որ կարելի էր անել շաբաթ օրը տեղի ունեցած հանրահավաքում հնչած Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ելույթից, այն է, որ ինչ-որ մեկի ձեռքով ստեղծված սեւ-սպիտակ բեւեռի` նախապես անթերի թվացող սցենարում այժմ անթույլատրելի բաներ են կատարվում. բեւեռները տիրապետողները, իսկ ավելի նրանցից` Տեր-Պետրոսյանը, կարծես խախտել են նախապես գծված սահմանը եւ անցել անձնավորված փոխադարձ վիրավորանքների, ինչը քաղաքականության մեջ կիրառվում է այն դեպքում, երբ քաղաքական ասելիքն ավարտված է լինում: Իսկ քանի որ բացահայտ վիրավորանքների անցել է առաջին նախագահը (չնայած իր կարծիքով իր ասածները, իմա` արձակված փամփուշտները, սլանում են եւ սլանալու են), նրա ասելիքն ավարտվել է: Ավելի խորությամբ եթե նայենք խնդրին` այս երկու բեւեռի ձեւավորումը, տեղավորվելով իշխանական թեկնածուի զինանոցում, հենց սկզբից բավական նպատակային է դիտվել գուցե այն առումով, որ ժողովուրդը չէր կարող մոռանալ ՀՀՇ-ական իշխանության դառնուլեղին, եւ Տեր-Պետրոսյանն, այդպիսով, մի քանի հազար իր կողմնակիցներին միայն հրապարակ բերելով, կնպաստեր իշխանական թեկնածուի վարկանիշի բարձրացմանը: Սակայն 100 տոկոսանոց թվացող այս սցենարը սկսեց կաղալ այն պահին, երբ հայտնի դարձավ, որ դժգոհ ընտրազանգվածը, պարտադիր չէ, որ դա Տեր-Պետրոսյանի ընտրազանգվածը լինի, այնուամենայնիվ գնում է հրապարակ եւ լսում է իշխանության հասցեին արվող քննադատությունը, որպես սրտի մխիթարանք: Այսինքն` սեւ-սպիտակ սցենարը, որ նախապես գծվել էր ինչ-որ մեկի գրասենյակում, դուրս է եկել վերահսկողությունից եւ ուրիշ, անկանխատեսելիության պահեր ունեցող ճանապարհով է գնում, քանի որ ժողովուրդը, ում հիշողության վրա հենվելու էր այդ սցենարը, գալիս է հրապարակ, եւ որ ավելի կարեւոր է` իքս պահի բեւեռը ձեւավորողը որոշեց իր խաղը տանել:
Չի կարելի ասել, թե հենց այն զանգվածն է հավաքվում, որը ներշնչող մի թիվ կարող է դարձնել Հայաստանի առաջին նախագահի քվեների տոկոսն ընտրությունների ժամանակ, սակայն «Ազատության» հրապարակում իշխանությանն ու նրա թեկնածուին անհանգստացնող թիվ հավաքվում է: Այդ է պատճառը, որ բարձր իշխանության ներկայացուցիչները, փոխանակ օլիմպիական հանգստությամբ վերաբերվեն հանրահավաքներին` որպես դեմոկրատական երկրի ատրիբուտի, եւ հիշելով խորհրդարանական ընտրություններում ընտրողի տված համոզիչ քվեն` ավելորդ նյարդայնություն չցուցաբերեն, դուրս են գալիս քաղաքական բանավեճի շրջանակից` տարբեր որակումներ տալով եւ ամեն անգամ արձագանքելով Տեր-Պետրոսյանի մեսիջներին: Մի բան այս նախնական սցենարից պահպանվել է` արձագանքները եւս արձագանքներ են ունենում, եւ բեւեռագիծը տաք ու գործող է մնում: Սակայն անհանգստացնողն այստեղ ուրիշ բան է` որ փոխադարձ հրաձգություններն արդեն անցնում են ամեն չափ ու սահման, հատկապես Հայաստանի առաջին նախագահի դեպքում, երբ վերջինս արդեն իջել է ամբոխահաճո հայտարարությունների մակարդակի` սկսել է նաեւ ասել այնպիսի բաներ եւ այնպիսի ոճով, ինչ որ պահանջարկված է հանրահավաք լսող ներկաների մեծ մասից: Բացի այդ, Տեր-Պետրոսյանը եւս չթաքցնելով իր վիրավորվածությունը իշխանական տարբեր թեւերից եկող մեղադրանքներից` անցնում է անձնավորված հիշոցների մակարդակի` քաղաքական բանախոսության ամեն սահման անցնելով: Ի դեպ, սա միայն մենք չենք ասում, հենց երեկ «Ժառանգություն» կուսակցության քարտուղար Վարդան Խաչատրյանը եւս արտահայտվել է այդ թեմայով. «Երկու կողմի առումով էլ ինչ-որ չափի խախտման տեսանելի տատանում գոյություն ունի, եւ դա առավել անցանկալի է, որովհետեւ քաղաքական վիճաբանությունը, իմ խորին համոզմամբ, պետք է ընթանա հնարավոր կոռեկտության շրջանակում, եւ անձնական բնույթի խոսակցություններն ուղղակի ցույց են տալիս, որ իշխանություն ասվածը դեռեւս լիարժեք չի ընկալվում Հայաստանում», ասել է նա` նախկին եւ ներկա իշխանությունների երկուստեք մեղադրանքներում քաղաքական էթիկայի երկկողմանի խախտում արձանագրելով:
Մեջբերենք Տեր-Պետրոսյանի շաբաթօրյա ելույթի անձնավորված վիրավորանքներ պարունակող հատվածները, եզրակացությունը թողնելով ընթերցողին:
«Թրքամետության (Տեր-Պետրոսյանի-Մ.Խ.) մասին են խոսում մարդիկ, ովքեր իրենց գիտակցական կյանքի մի տեւական հանգրվանում ստորաքարշորեն ծառայել են թուրքին»: Նշելով ՍերԺ Սարգսյանի եւ Ռոբերտ Քոչարյանի` տարբեր ժամանակներում տարբեր կուսակցությունների անդամ լինելու փաստը` Տեր-Պետրոսյանը չափն անցավ. «Եթե պետք լինի, վաղը նրանք կդառնան մուսավաթական», ասաց, եւ ապա` «Քոչարյանն ու Սարգսյանը, այսպիսով, չեն տարբերվում ոչ միայն մոնղոլ աշխարհակալներից, այլեւ իրենց անմիջական նախնիներից` Փանահ խանից ու Մելիք-Շահնազարից»: Եվ` «Օրինական ընտրություններ անցկացնելու պարագայում ՀՀ ցանկացած քաղաքացի կարող է հաղթել նախագահացու վարչապետին: Այնպես որ Սերժ Սարգսյանն իրականում այլընտրանք չունի: Իսկ եթե, այնուամենայնիվ, ունի, ապա այլընտրանքը Սաշիկն է կամ Թոխմախի Մհերը»:
Մի խոսքով, այս կարգի բազմաթիվ որակումներից բացի` Տեր-Պետրոսյանը պատասխանեց նաեւ Ղարաբաղը հանձնելու վերաբերյալ իրեն ուղղված մեղադրանքներին` Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը վերջին տասը տարում լիակատար ձախողված եւ կրախի մատնված համարելով, որպես ցեղասպանությունից վերապրածի ժառանգ հակադրվեց, թե ցեղասպանության թանգարանն իր օրոք է կառուցվել եւ առաջին ճանաչումներն իր օրոք են եղել, վայրենի սեփականաշնորհումը ցրեց մարդկանց եւ հանգամանքների վրա: Անուն առ անուն դիմեց գործարարներին. «Մինչեւ ե՞րբ պիտի հանդուրժեք ձեզ պատիվ չբերող նվաստացումը, մինչեւ ե՞րբ պիտի հաշտվեք ձեր ստրկական վիճակի հետ»` կոչ անելով նրանց միանալ իր կողմնակիցների շարքերին: Օգտագործվեցին գործարարներին ուղղված այնպիսի հոգեցունց խոսքեր, ինչպիսիք են` «ինչպես եք գիշերը քնում, մի՞թե ավելի շատ բան ունեք կորցնելու, քան ժողովուրդը, ինչպե՞ս եք կարողանում նայել ձեր կանանց եւ երեխաների աչքերին», եւ այլն: Լավ, եթե միայն երեք տարով եք գալիս եւ իշխանություն չեք ուզում, այլ` միայն ախոռ մաքրելով պիտի զբաղվեք, գործարարները ձեր ինչի՞ն են պետք:
Հանրահավաքայինների շարքերում «հին-բարի» ժամանակների նման կային «Ամո՛թ» եւ «Այո՜» գոչող ու ծափերը նախաձեռնող կանայք: Մի խոսքով` օգտագործվում է ՀՀՇ-ի ժամանակին կիրառած եւ այժմ համալրված քաղտեխնոլոգիաների լիակատար արսենալը, որը եթե ընտրաքվեների մեծ տոկոս չբերի էլ այս թեկնածուին, իշխանական թեւի թեկնածուին տհաճություններ պատճառելու է:
Նախագահական ընտրությունների քարոզարշավը, եթե մյուս 7 թեկնածուները այլ քայլեր չձեռնարկեն, սպառնում է հենց այս սեւ-սպիտակ պատկերն էլ ունենալ, ինչը ձեռնտու է երկու բեւեռների թեկնածուներին, բայց էլ ուրիշ ոչ մեկին: Այս սխեման կարող է քանդվել, այնուամենայնիվ, եթե մի քանի թեկնածու կարողանան իրենց շուրջը միավորում ստեղծել:
Այլապես` եթե ոչ տխուր, ապա ձանձրալի է դառնում սեւ-սպիտակ այս կինոնկարի ներսում: Մանավանդ` եթե ՀՀՇ-ն է հայտ ներկայացնում սպիտակ ձեռնոցներով վերադառնալու իշխանության, իր իշխանության ժամանակի սեւ գույները մի երես էժանագին սպիտակ ներկով հանրահավաքներում ներկելով:
ԱՐԳԻՇՏԻ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ
Չի կարելի ասել, թե հենց այն զանգվածն է հավաքվում, որը ներշնչող մի թիվ կարող է դարձնել Հայաստանի առաջին նախագահի քվեների տոկոսն ընտրությունների ժամանակ, սակայն «Ազատության» հրապարակում իշխանությանն ու նրա թեկնածուին անհանգստացնող թիվ հավաքվում է: Այդ է պատճառը, որ բարձր իշխանության ներկայացուցիչները, փոխանակ օլիմպիական հանգստությամբ վերաբերվեն հանրահավաքներին` որպես դեմոկրատական երկրի ատրիբուտի, եւ հիշելով խորհրդարանական ընտրություններում ընտրողի տված համոզիչ քվեն` ավելորդ նյարդայնություն չցուցաբերեն, դուրս են գալիս քաղաքական բանավեճի շրջանակից` տարբեր որակումներ տալով եւ ամեն անգամ արձագանքելով Տեր-Պետրոսյանի մեսիջներին: Մի բան այս նախնական սցենարից պահպանվել է` արձագանքները եւս արձագանքներ են ունենում, եւ բեւեռագիծը տաք ու գործող է մնում: Սակայն անհանգստացնողն այստեղ ուրիշ բան է` որ փոխադարձ հրաձգություններն արդեն անցնում են ամեն չափ ու սահման, հատկապես Հայաստանի առաջին նախագահի դեպքում, երբ վերջինս արդեն իջել է ամբոխահաճո հայտարարությունների մակարդակի` սկսել է նաեւ ասել այնպիսի բաներ եւ այնպիսի ոճով, ինչ որ պահանջարկված է հանրահավաք լսող ներկաների մեծ մասից: Բացի այդ, Տեր-Պետրոսյանը եւս չթաքցնելով իր վիրավորվածությունը իշխանական տարբեր թեւերից եկող մեղադրանքներից` անցնում է անձնավորված հիշոցների մակարդակի` քաղաքական բանախոսության ամեն սահման անցնելով: Ի դեպ, սա միայն մենք չենք ասում, հենց երեկ «Ժառանգություն» կուսակցության քարտուղար Վարդան Խաչատրյանը եւս արտահայտվել է այդ թեմայով. «Երկու կողմի առումով էլ ինչ-որ չափի խախտման տեսանելի տատանում գոյություն ունի, եւ դա առավել անցանկալի է, որովհետեւ քաղաքական վիճաբանությունը, իմ խորին համոզմամբ, պետք է ընթանա հնարավոր կոռեկտության շրջանակում, եւ անձնական բնույթի խոսակցություններն ուղղակի ցույց են տալիս, որ իշխանություն ասվածը դեռեւս լիարժեք չի ընկալվում Հայաստանում», ասել է նա` նախկին եւ ներկա իշխանությունների երկուստեք մեղադրանքներում քաղաքական էթիկայի երկկողմանի խախտում արձանագրելով:
Մեջբերենք Տեր-Պետրոսյանի շաբաթօրյա ելույթի անձնավորված վիրավորանքներ պարունակող հատվածները, եզրակացությունը թողնելով ընթերցողին:
«Թրքամետության (Տեր-Պետրոսյանի-Մ.Խ.) մասին են խոսում մարդիկ, ովքեր իրենց գիտակցական կյանքի մի տեւական հանգրվանում ստորաքարշորեն ծառայել են թուրքին»: Նշելով ՍերԺ Սարգսյանի եւ Ռոբերտ Քոչարյանի` տարբեր ժամանակներում տարբեր կուսակցությունների անդամ լինելու փաստը` Տեր-Պետրոսյանը չափն անցավ. «Եթե պետք լինի, վաղը նրանք կդառնան մուսավաթական», ասաց, եւ ապա` «Քոչարյանն ու Սարգսյանը, այսպիսով, չեն տարբերվում ոչ միայն մոնղոլ աշխարհակալներից, այլեւ իրենց անմիջական նախնիներից` Փանահ խանից ու Մելիք-Շահնազարից»: Եվ` «Օրինական ընտրություններ անցկացնելու պարագայում ՀՀ ցանկացած քաղաքացի կարող է հաղթել նախագահացու վարչապետին: Այնպես որ Սերժ Սարգսյանն իրականում այլընտրանք չունի: Իսկ եթե, այնուամենայնիվ, ունի, ապա այլընտրանքը Սաշիկն է կամ Թոխմախի Մհերը»:
Մի խոսքով, այս կարգի բազմաթիվ որակումներից բացի` Տեր-Պետրոսյանը պատասխանեց նաեւ Ղարաբաղը հանձնելու վերաբերյալ իրեն ուղղված մեղադրանքներին` Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը վերջին տասը տարում լիակատար ձախողված եւ կրախի մատնված համարելով, որպես ցեղասպանությունից վերապրածի ժառանգ հակադրվեց, թե ցեղասպանության թանգարանն իր օրոք է կառուցվել եւ առաջին ճանաչումներն իր օրոք են եղել, վայրենի սեփականաշնորհումը ցրեց մարդկանց եւ հանգամանքների վրա: Անուն առ անուն դիմեց գործարարներին. «Մինչեւ ե՞րբ պիտի հանդուրժեք ձեզ պատիվ չբերող նվաստացումը, մինչեւ ե՞րբ պիտի հաշտվեք ձեր ստրկական վիճակի հետ»` կոչ անելով նրանց միանալ իր կողմնակիցների շարքերին: Օգտագործվեցին գործարարներին ուղղված այնպիսի հոգեցունց խոսքեր, ինչպիսիք են` «ինչպես եք գիշերը քնում, մի՞թե ավելի շատ բան ունեք կորցնելու, քան ժողովուրդը, ինչպե՞ս եք կարողանում նայել ձեր կանանց եւ երեխաների աչքերին», եւ այլն: Լավ, եթե միայն երեք տարով եք գալիս եւ իշխանություն չեք ուզում, այլ` միայն ախոռ մաքրելով պիտի զբաղվեք, գործարարները ձեր ինչի՞ն են պետք:
Հանրահավաքայինների շարքերում «հին-բարի» ժամանակների նման կային «Ամո՛թ» եւ «Այո՜» գոչող ու ծափերը նախաձեռնող կանայք: Մի խոսքով` օգտագործվում է ՀՀՇ-ի ժամանակին կիրառած եւ այժմ համալրված քաղտեխնոլոգիաների լիակատար արսենալը, որը եթե ընտրաքվեների մեծ տոկոս չբերի էլ այս թեկնածուին, իշխանական թեւի թեկնածուին տհաճություններ պատճառելու է:
Նախագահական ընտրությունների քարոզարշավը, եթե մյուս 7 թեկնածուները այլ քայլեր չձեռնարկեն, սպառնում է հենց այս սեւ-սպիտակ պատկերն էլ ունենալ, ինչը ձեռնտու է երկու բեւեռների թեկնածուներին, բայց էլ ուրիշ ոչ մեկին: Այս սխեման կարող է քանդվել, այնուամենայնիվ, եթե մի քանի թեկնածու կարողանան իրենց շուրջը միավորում ստեղծել:
Այլապես` եթե ոչ տխուր, ապա ձանձրալի է դառնում սեւ-սպիտակ այս կինոնկարի ներսում: Մանավանդ` եթե ՀՀՇ-ն է հայտ ներկայացնում սպիտակ ձեռնոցներով վերադառնալու իշխանության, իր իշխանության ժամանակի սեւ գույները մի երես էժանագին սպիտակ ներկով հանրահավաքներում ներկելով:
ԱՐԳԻՇՏԻ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ
Armenians Demand Justice, Not Recognition
BY HARUT SASSOUNIAN
The National Herald, a Greek-American weekly, published a lengthy interview with this writer last week on the issue of genocide recognition. This column was prompted by the ideas expressed in that interview. The Armenian Cause is not about genocide recognition, but the pursuit of justice which entails that the Armenian victims receive reparations. Remembering the Genocide is also about keeping the hope and dream alive for succeeding generations of Armenians -- that some day, they will regain their historic lands. Armenians need to rethink their approach to the pursuit of their cause and present their demands in a more effective manner. The House of Representatives has already adopted an Armenian Genocide resolution twice in 1975 and 1984. Pres. Reagan issued a Presidential Proclamation in 1981 that refers to the Armenian Genocide. More than 20 countries, the European Parliament, a U.N. human rights panel and many genocide and Holocaust scholars have acknowledged the Armenian Genocide. Therefore, continuing attempts to seek genocide recognition from the international community is no longer necessary and distracts from the pursuit of more significant Armenian political objectives. Armenians have been saying for decades that they have three demands: "Recognition" of the genocide, "Reparations" for losses, and "Return" of their territories -- in that sequence. They have repeated these three R's so often that even Turkey's leaders, who closely monitor Armenian statements, have learned them by heart. Consequently, Armenians and Turks now have the same distorted view of what the Armenian Cause is all about. Both sides mistakenly believe that once the Genocide is recognized by Turks and others, Armenians will proceed to make demands for reparations and lands. This is the main reason why Turks so adamantly refuse to acknowledge the Armenian Genocide. They fear that acceptance of the Genocide would obligate them to pay reparations and return the usurped Armenian lands. And knowing well the sequence of the three R's, Turks cleverly refuse to acknowledge the Genocide -- the first demand -- thus preempting the remaining two Armenian demands. Armenians should not fall in the Turkish trap of getting stuck on demand number one. Since genocide recognition has already been accomplished, they should immediately proceed to the second and third demands. There is no prerequisite that the Turks -- or the U.S. or anybody else, for that matter -- first acknowledge the Genocide before Armenians can take legal action. Armenians should present their demands to appropriate national and international courts, regardless of whether the Turks recognize the Genocide. Is justice served when someone murders your family, and the criminal's descendants who still live on your property simply admit 100 years later that such a crime actually occurred? Would you just thank the murderer's descendants for acknowledging the crime or would you press to get your family's stolen property back? The acknowledgment of the Genocide by Turks or others is not an occasion for Armenians to jump for joy. Genocide is an undeniable fact. Armenians know it happened. The civilized world knows it happened. Many Turks also know it happened. The acknowledgment of a historical fact cannot be viewed as a demand. Justice requires that the criminal be punished, reparations paid, and the ill-gotten fruits gained through genocide returned to their rightful owners. Obviously, the Turks are not going to voluntarily return the Armenian lands even though Armenians have a just claim to those territories. Nobody gives an inch of land to anyone unless forced to do so. So how does such a claim become reality? It can be done by keeping the hope and dream alive and passing them on to the next generation, the way the Jews did by proclaiming "Next year in Jerusalem" for two thousand years. The just demand for the recovery of their historic lands can disappear once Armenians lose all hope and unilaterally give up their dream. There is no country in recorded history whose borders have remained unchanged. Mighty empires have come and gone. Likewise, the Republic of Turkey will not have the same borders forever. No one knows what can happen in the next 30 years or 300 years, but if Armenians relinquish their claims now, they would have lost the chance of recovering anything forever. Armenians must continue to remind their offspring for generations to come that those lands which were unjustly stolen from them will eventually return to their rightful owners. Rather than demanding genocide recognition, Armenians should seek justice.
The National Herald, a Greek-American weekly, published a lengthy interview with this writer last week on the issue of genocide recognition. This column was prompted by the ideas expressed in that interview. The Armenian Cause is not about genocide recognition, but the pursuit of justice which entails that the Armenian victims receive reparations. Remembering the Genocide is also about keeping the hope and dream alive for succeeding generations of Armenians -- that some day, they will regain their historic lands. Armenians need to rethink their approach to the pursuit of their cause and present their demands in a more effective manner. The House of Representatives has already adopted an Armenian Genocide resolution twice in 1975 and 1984. Pres. Reagan issued a Presidential Proclamation in 1981 that refers to the Armenian Genocide. More than 20 countries, the European Parliament, a U.N. human rights panel and many genocide and Holocaust scholars have acknowledged the Armenian Genocide. Therefore, continuing attempts to seek genocide recognition from the international community is no longer necessary and distracts from the pursuit of more significant Armenian political objectives. Armenians have been saying for decades that they have three demands: "Recognition" of the genocide, "Reparations" for losses, and "Return" of their territories -- in that sequence. They have repeated these three R's so often that even Turkey's leaders, who closely monitor Armenian statements, have learned them by heart. Consequently, Armenians and Turks now have the same distorted view of what the Armenian Cause is all about. Both sides mistakenly believe that once the Genocide is recognized by Turks and others, Armenians will proceed to make demands for reparations and lands. This is the main reason why Turks so adamantly refuse to acknowledge the Armenian Genocide. They fear that acceptance of the Genocide would obligate them to pay reparations and return the usurped Armenian lands. And knowing well the sequence of the three R's, Turks cleverly refuse to acknowledge the Genocide -- the first demand -- thus preempting the remaining two Armenian demands. Armenians should not fall in the Turkish trap of getting stuck on demand number one. Since genocide recognition has already been accomplished, they should immediately proceed to the second and third demands. There is no prerequisite that the Turks -- or the U.S. or anybody else, for that matter -- first acknowledge the Genocide before Armenians can take legal action. Armenians should present their demands to appropriate national and international courts, regardless of whether the Turks recognize the Genocide. Is justice served when someone murders your family, and the criminal's descendants who still live on your property simply admit 100 years later that such a crime actually occurred? Would you just thank the murderer's descendants for acknowledging the crime or would you press to get your family's stolen property back? The acknowledgment of the Genocide by Turks or others is not an occasion for Armenians to jump for joy. Genocide is an undeniable fact. Armenians know it happened. The civilized world knows it happened. Many Turks also know it happened. The acknowledgment of a historical fact cannot be viewed as a demand. Justice requires that the criminal be punished, reparations paid, and the ill-gotten fruits gained through genocide returned to their rightful owners. Obviously, the Turks are not going to voluntarily return the Armenian lands even though Armenians have a just claim to those territories. Nobody gives an inch of land to anyone unless forced to do so. So how does such a claim become reality? It can be done by keeping the hope and dream alive and passing them on to the next generation, the way the Jews did by proclaiming "Next year in Jerusalem" for two thousand years. The just demand for the recovery of their historic lands can disappear once Armenians lose all hope and unilaterally give up their dream. There is no country in recorded history whose borders have remained unchanged. Mighty empires have come and gone. Likewise, the Republic of Turkey will not have the same borders forever. No one knows what can happen in the next 30 years or 300 years, but if Armenians relinquish their claims now, they would have lost the chance of recovering anything forever. Armenians must continue to remind their offspring for generations to come that those lands which were unjustly stolen from them will eventually return to their rightful owners. Rather than demanding genocide recognition, Armenians should seek justice.
Subscribe to:
Posts (Atom)
